Dos granjas extensivas de Ortigueira, las mejores de España en genética para pasto

La granja Vidueiras, situada en la parroquia de O Ermo, y la ganadería Vilarmor, de San Claudio, son las dos mejores explotaciones lácteas de España por genética de pasto, de acuerdo con el estudio efectuado por la Confederación de Asociaciones de Frisona Española (Conafe). Andrés Saavedra García (O Ermo, 43 años), está al frente de la granja Vidueiras, y Francisco Javier Piñón Carrodeguas (San Claudio, 47 años) es el responsable de la ganadería Vilarmor. Los dos estudiaron en el Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa, en Coristanco y los dos tomaron las riendas de las granjas que habían puesto en marcha sus padres.

La mayoría de las explotaciones lácteas que existían en Ortigueira han cerrado. De hecho, de los 32 socios que llegó a tener la cooperativa Agrortegal, solo quedan cinco y únicamente tres siguen vendiendo leche. Saavedra destaca la importancia de liderar esta clasificación sin buscarlo. «Este índice mide a media dos animais da explotación, cales son os que teñen mellor xenética para producir máis leite durante máis anos co pasto. Na miña granxa hai vacas que co mesmo manexo e coas mesmas condicións, unha dá 20 litros e outra 40, e iso faino a xenética», subraya. Explica que «o tema da xenómica nos animais estúdase desde hai moi pouco tempo, pero non é algo que poida mellorar en tres anos, dunha xeración a outra de vacas». De hecho, figurar en esta lista sirve, sobre todo, para corroborar de manera científica «o bo facer» de estas explotaciones durante años de trabajo.

Base territorial

«Estar no número un é casualidade, non foi buscado, si o conseguir as vacas que mellor se adaptan ao meu manexo, as que mellor funcionan a nivel da miña granxa», abunda Saavedra. Vidueiras funciona como granja extensiva durante ocho o nueve meses al año. «Sacando tres ou catro meses de inverno, pola choiva, porque estragan as fincas, os outros oito ou nove meses as vacas están pastando continuamente. Temos base territorial [superficie disponible por animal] suficiente e circunstancias que permiten un manexo fácil, porque todas as fincas están pegadas ao establo», indica este productor de leche de pastoreo, con 140 cabezas de ganado (75 reproductoras), que dan unos 900.000 litros de leche al año. El pasto, «ademais de ser o mellor alimento para elas, o natural», implica menores costes «noutro tipo de produtos e mesmo en sacar os xurros». Y el resultado «é un leite de mellor calidade, con menos graxas saturadas e máis ácidos graxos omega-3 [graxas poliinsaturadas]», recalca.

La explotación de Piñón funciona de un modo similar. De las 111 reses, 65 son reproductoras. «O bo deste recoñecemento é conseguilo sen buscalo, mellorando xeneticamente os animais pero non para aparecer nunha lista», comenta este granjero. Sus vacas pastan durante buena parte del año. «A finca está arredor da nave, e está dividida en cinco parcelas [por las que se van rotando en períodos de entre diez y 15 días]. Na primavera, no verán e en boa parte do outono, as vacas están no pasto, teñen a opción de ir ao establo se queren, por exemplo cando fai moito calor, pero fano segundo lles apetece, polo seu benestar», detalla.

Piñón trabaja en la ganadería desde los 22 años. «Non fixemos demasiados cambios, foi mellorando a xenética e o manexo, pero o pastoreo é o mesmo que xa facían os meus pais; o establo é novo, agora teñen acceso a el cando queren; e o número de animais tamén é máis ou menos o mesmo porque non me interesa aumentar, temos unha base territorial sen opción de seguir medrando porque estamos rodeados de plantacións forestais», señala.

Vacas de tamaño medio

¿Cómo se consigue la mejora genética? Los dos contestan que «traballando ano tras ano, segundo a calidade, a produción, a morfoloxía do animal...». La tendencia, coinciden, «é a de ir a vacas de tamaño medio, é o que se busca hoxe, está demostrado que as grandes son menos produtivas porque necesitan comer máis para producir o mesmo». ¿Se traduce en una mayor cotización de la leche? «O prezo do leite sabemos o que é, nada. Entón, como consegues un valor engadido? Con máis calidade [en graxa, proteína...] e cunha maior eficiencia alimentaria», apunta Piñón. Así, al precio base le suman las primas por calidad y por pastoreo, y logran mejorar los resultados.

Saavedra sostiene que «a calidade compénsase relativamente». «A diferenza é que a produción por pastoreo é máis barata. Temos máis marxe polo que nós facemos, non polo que nos pagan a maiores», reitera. En ese sentido, indica que la leche producida con pasto «é moito mellor, pero diminúe a porcentaxe respecto a cando están as vacas estabuladas». No así la proteína, que responde «a unha cuestión de xenética pura, con case ningunha influencia da alimentación».

---

---

---