Sorprendíase Cunqueiro da gran variedade de nomes que teñen en Galicia as mesmas especies mariñas e poñía como exemplos o congro e a robaliza, con máis de trinta; e o abadexo, que chega ao medio cento. E concluía: «Se o océano é fértil en peixes, o galego é fértil en nomes». Certo, e por iso a min sorpréndeme ver o mesmo nome en especies distintas, que nin sequera semellan parentes lonxanas. É o caso de escarapote, nome do peixe que na baixamar se agacha na area das praias, preto da orela, e pica a quen non o ve e písao ou ameaza con pisalo; pero dase tamén ao cabracho, quizais por ter no lombo espiñas velenosas. A miña neta Inés, de catorce anos, sabe diferencialos, porque o sábado comeu pastel de cabracho e o domingo picoulle un escarapote. Estaba en praia América e os socorristas atendérona moi ben, tranquilizándoa e meténdolle o pé en auga quente como único e eficaz remedio. Tratamento tan sinxelo fíxome recordar un drama do que fun espectador hai moitos anos.
Foi na praia do Vilar, en Covas, no verán de 1963, cando os máis dos bañistas iamos desde Ferrol en coche de liña. A mañá era espléndida e mentres uns se botaban ás ondas e outros se torraban ao sol, Anxo e Elisa, veciños do meu barrio, paseaban pola orela cos fillos, dous nenos de dez e cinco anos, que non deixaban de correr e xogar. Elisa padecía de varices e de cando en cando entraba algo no mar e botaba unhas xarapeladas de auga polas pernas. De súpeto deu un berro tremendo e caeu no chan, emborcallándose de dolor. Anxo correu cabo dela e con el os fillos e moitos homes e mulleres.
-¡Un escarapote! ¡Picoume un escarapote! Explicou a pobre muller entre bágoas, deitada na area.
Ninguén sabía que facer. Anxo estaba nerviosísimo, os nenos choraban e Elisa non deixaba de laiarse. Entón un home pequeno e gordo dixo cunha voz grave e serea que fixo calar a todos:
-Eu oín dicir que para as picaduras de escarapote son moi bos os mexos de neno.
Anxo volveuse de contado ao fillo maior:
-Méxalle na perna a mamá!
O rapaz tentouno pero non puido.
-Papá, non me sae!
Anxo, fóra de si, largoulle unha labazada e ordenou ao pequeno :
-Méxalle na perna a mamá!
O pequeniño choraba pero non soltaba pinga.
Elisa seguía queixándose a berros e Anxo preguntou ao señor pequeno e gordo:
-¿Pero teñen que ser mexos de neno? Porque se valen de adulto méxolle eu, que é a miña muller.
O señor pequeno e gordo fixo un xesto coas mans semellante ao que debeu de facer Pilatos antes de lavalas, e respondeu:
-Eu oín dos mexos de neno; dos de adulto non me consta.
Foi aí cando, furando entre as pernas de tantos curiosos, apareceu un neno de sete ou oito anos, con pinta de pillabán.
-A ver este!, berrou un.
-Ti quéreslle mexar na perna a esta señora?, preguntoulle outro.
O cativo abriu os ollos, mirou a perna de Elisa e dixo como se nada lle apetecese tanto:
-Eu si!
Sacou a pichula e botoulle unha mexada enorme.
Varias persoas axudaron a Anxo a poñer a Elisa en pé, a levar as bolsas e a chegar á parada do coche de liña. Os nenos ían detrás enxoitando as bágoas.
Anos despois, Anxo, que era moi boa xente pero non tiña ningún sentido do humor, aínda non quería recordar aquel fermoso día de praia que lle chafara un escarapote.