Francisco Leira Castiñeira: «Sobre os soldados existe moita memoria e moi pouca historia»

Ramón Loureiro Calvo
ramón loureiro FERROL / LA VOZ

FERROL CIUDAD

archivo del autor

Siglo XXI publica su revelador ensayo sobre las tropas de Franco

30 abr 2020 . Actualizado a las 05:00 h.

Entre los libros que verán la luz dentro de unas semanas, cuando el país vaya recuperando poco a poco su pulso y las librerías reabran sus puertas, se encuentra Soldados de Franco. Una obra del ferrolano Francisco Leira Castiñeira que se publica, de la mano de la prestigiosa editorial Siglo XXI, con un subtítulo que habla por sí mismo: Reclutamiento forzoso, experiencia de guerra y desmovilización militar. Tras haber regresado de Irlanda, donde lo sorprendió el estallido de la crisis sanitaria desatada por el coronavirus, Leira, nacido en el año 1987, permanece confinado en su casa de Ferrol, mientras aguarda la aparición de una obra que viene a iluminar, tras largos años de investigación, el proceso de formación del ejército franquista. Doctor en Historia por la Universidad de Santiago de Compostela, Leira es Premio de Ciencias Sociales Juana de Vega. Y entre otros reconocimientos ha recibido, también, el Premio Miguel Artola a la Mejor Tesis Doctoral en Historia. Un galardón que le fue concedido en el 2019 por su tesis La socialización de los soldados del ejército sublevado: 1936-1945, dirigida por Aurora Artiaga, Andrés Domínguez Almansa y Lourenzo Fernández Prieto.

«Sobre os soldados existe moita memoria e moi pouca historia -dice el investigador-. A miúdo se lles relaciona con militares africanistas, falanxistas, carlistas e co apoio da Igrexa, [pero] sendo isto verdade -matiza Leira-, é momento de que tanto neste tema como en [calquera] outro sobre o noso pasado recente ampliemos o coñecemento, para así complexizar a Historia e que poida aproximarse máis a realidade».

«Decidín estudar este colectivo -explica Leira- porque foi obviado por parte da historiografía española. Non hai máis libro que o meu -recalca el historiador- que verse sobre o tema. Ademais, en concreto, trata sobre o caso galego, polo que é unha honra que poida servir de exemplo para calquera outro territorio».

El reclutamiento forzoso

Subraya el investigador que, «ao facer unha recluta forzosa», en las filas del ejército franquista que combatió en la guerra civil «tamén houbo anarquistas, comunistas, republicanos, socialistas ou galeguistas» Y anota, en este sentido, que «o máis claro exemplo é o de Ramón Piñeiro». Se trata, por lo general, dice, de soldados cuya ideología estaba claramente alejada de la del franquismo, pero cuyo único «obxectivo, en moitas ocasións, era salvar a vida»

Él , por su parte, dice que ha querido «dar voz aos que non a tiveron». Y por eso mismo, mientras aguarda la aparición en castellano del libro, dice que también le gustaría mucho que hubiese «unha versión en galego»

«Penso -añade Leira, a este respecto- que é unha boa nova para Galicia que se vaian coñecendo máis partes da nosa historia.». Y anima a seguir profundizando en la investigación «sobre a guerra» civil desatada en 1936: «Creo -recalca- que é un deber cidadán dos historiadores galegos».

Frente a la resistencia

Y volviendo a la esencia de su propio libro, remarca que «o exército na fronte empregou unha maquinaria de coerción contra a súa tropa que se descoñecía por completo. Isto foi o que impediu que houbese máis resistencia».