Na noite do 7 de xuño de 1990 o alcalde Francisco Vázquez inauguraba na Coruña a Praza do Humor, que eu deseñara; único recinto urbano destas características no mundo. Ante centos de persoas, Paco, eufórico, falou en galego e animou aos coruñeses a disfrutar daquela praza tan orixinal e divertida; eu dixen que a praza, era unha homenaxe aos grandes humoristas de calquera tempo, porque o humor é un esperanto entre as xentes de boa vontade. Todo moi ben e moi bonito. Os residentes no barrio crearon a «Asociación de veciños da Praza do Humor», os visitantes contáronse por miles cada día, e o churreiro, comprometido a levar o negocio a un baixo cercán para que poidesemos facer na praza un teatro de títeres, viu o negocio, e dixo que dalí non se movía. Foi o primeiro problema, pero non o máis grave. Os servizos municipais de limpeza xamais pasaron pola praza; os gardas nunca impediron aos rapaces brincar cos patinetes dun nivel a outro, deteriorando os debuxos gravados no mármore do chan; os gamberros competiron en romper o narís a Castelao e Cunqueiro nos bancos de granito; e finalmente a praza converteuse, durante meses, en lugar de encontro para «os botellóns».
Dende a inauguración, a Praza do Humor non volvera darme unha alegría ata o pasado domingo, día 11, cando a Asociación Cultural Alexandre Bóveda e a Asociación Galega de Profesionais da Ilustración convocaron nela aos cidadáns para rexeitar o atentado yihadista contra Charlie Hebdo. Ese día debuxamos todos, profesionais, afeccionados e persoas que nunca o fixeran; e tamén unha neniña de tres ou catro anos, que tentou contornear co rotulador a súa man aberta sobre un papel, sen conseguir tracexar máis que uns riscos. A periodista da Voz preguntoulle que debuxara, e a nena respondeu en galego: -O medo.
A min danme medo as persoas sen sentido do humor, que temen o humor. En 1971 estreeime como conferenciante na Sociedade Deportiva Ferrándiz, no meu barrio de Esteiro. Trataba sobre «O humor en Galicia», e minutos antes de empezar, chegou á porta do local un jeep da policía armada, cun tenente e dous números. O tenente entrou e, sen saudarme, sentou en primeira fila; o jeep, cos dous gardas, quedou na porta. Eu falei e o tenente marchou sen despedirse de min, pero comentoulle a Carlos Perille que nunca pensara rir tanto nunha conferencia. Meses despois iría ao mando dos policías que se enfrontaron aos traballadores de Bazán o 10 de marzo de 1972.
O 25 de novembro de 1975 o rei Juan Carlos concedeu un indulto que excarcelou a varios miles de presos, entre eles Marcelino Camacho. Catro meses despois, Fraga, ministro de Interior no primeiro goberno da Monarquía, presidido por Arias Navarro, volveu prendelo con outros líderes da oposición cando se dispoñían a ler un manifesto da recén creada Plataxunta. Eu quixen solidarizarme con Marcelino Camacho e, aproveitando un partido de fútbol da selección española contra Rumanía, publiquei unha viñeta en El Ideal Gallego, na que se vía o terreo de xogo cos nomes dos seleccionados nas respectivas posicións, e o de Camacho aparecía tachado e substituído polo dun suplente. Algún sindicalista con rabo de palla entendeu o chiste como unha burla contra Marcelino Camacho, e levou á Agrupación VI do Metal a proposta dun voto de censura contra min, que foi aceptada. Só El Ideal Gallego publicou a resolución porque eu insistín ante o director, Rafael González, en que se fixera; e na seguinte reunión da Agrupación alguén con máis luces explicou o verdadeiro sentido da viñeta, e acordouse retirar o voto de censura. Cando levaron a nota informativa ao Ideal, os berros do meu inesquecible amigo e director oíronse na Praza de Pontevedra, e os sindicalistas saíron co rabo entre as pernas, escaleiras abaixo.
Hai vinte anos un portavoz de Al Kaeda advertía: «Os que nos combaten coa pluma serán combatidos coa espada». Tamén falaba do lapis.
siro@siroartista.com