El estradense Fernando González se jubila tras 49 años atendiendo la mítica carnicería Canedo, que cerrará sus puertas en el mes de diciembre
20 sep 2023 . Actualizado a las 05:00 h.El estradense Fernando González Vilar cumple este sábado 65 años. Los últimos 49 se los ha pasado trabajando como carnicero en la plaza de abastos, así que conoce como nadie el oficio y los entresijos de un mercado muy venido a menos.
A Fernando González los estradenses lo conocen mejor por el nombre de su carnicería: Canedo. Canedo no es el apellido de sus padres. Ni de sus abuelos siquiera. «Era o apelido da avoa do meu pai, que era de Chapa, en Silleda», cuenta el carnicero. Como ocurre muchas veces, el apellido se perdió en los papeles oficiales, pero se perpetuó en el boca a boca de una familia numerosa de las de verdad. De 17 hermanos, concretamente.
La carnicería la abrieron a principios del siglo XX una tía de Fernando llamada Julia y su marido. Con el tiempo, Julia inauguró otra en la calle Ulla y el padre y la madre de Fernando —Antonio González Guntín y Celia Vilar Isla— cogieron las riendas de la de la plaza de abastos.
Vacaciones en el matadero
Fernando creció entre carne y cuchillos. «De oito anos xa ía ao matadoiro nas vacacións porque había que botar unha man. Agora non se leva iso, pero antes era si ou si; así que eu a FP xa a fixen de pequeno. Pero tamén tiña tempo para xogar, eh?. Había tempo para todo», recuerda.
A los 16 años, Fernando dejó de estudiar y empezó a trabajar en el negocio familiar. «Queres ter os teus cartos e ¿en que vas traballar? No que hai na casa. Eu collino porque era o que había. Eu quería ter cartos e non era de pedir. Pero tamén hai que valer para isto. Non vale calquera. Como che dixen, eu de oito anos xa andaba no matadoiro. Chega a ser agora e estariamos todos no cárcere», comenta.
«Daquela matabamos, despezabamos e faciamos nós todo. Non había os medios que hai agora. Para matar unha vaca apuntillábase, cravándolle unha puntilla detrás da cabeza, e despois desangrábase cun coitelo. Ou dábaselle un mazazo na cabeza. Non se pode sacar isto de contexto, que senón veñen os animalistas... ¿De que outro xeito se ía facer? As cousas eran así. Non había outra forma de facelas. O xeo viña do almacén de Delio alá na rúa Fernando Conde, onde tamén vendía gaseosas. Poñíaselle un plástico á barra de xeo e a carne colocábase enriba. Non había outra neveira», cuenta.
«A carne que non aguantaba había que tirala. Cando había moita xente —porque antes había xente á cola— subíanse os becerros quentes do matadoiro. Ao cortar a carne, aínda se movía cos nervios», recuerda. «Hoxe sería impensable», añade.
«A alma do negocio era miña nai. Como todas as mulleres, era a que o levaba todo. Ela era a que valía para o trato co cliente e tiña moita paciencia para aprenderche. Meu pai era como min. Era un profesional cortando e matando, pero para o trato non valía. E paciencia, coma min, non tiña ningunha», dice. «A min non hai quen me aguante, aguántome eu», dice en un exagerado ejercicio autocrítica.
Fernando está orgulloso de haber sido capaz de mantener el negocio a flote hasta la jubilación. «Conseguín non ter que pechar, pero porque xa levo moitos anos e sei de que vai o negocio. Non é fácil», dice. «Desde hai un tempo pecho luns e xoves. Non vale a pena abrir máis», dice.
A partir de diciembre, Fernando podrá vivir la vida al 100%. «Sachar non vou ir. Eu son un vividor. Antes encantábame a noite e a farándula. Agora vivirei a vida e viaxarei o que se poida», anuncia encantado.
«Das duascentas prazas de abastos galegas só funcionan ben unha ducia. Aquí, a diario, quedamos dous postos»
Fernando González ve muy negro el futuro de las plazas de abastos en general y de la de A Estrada en particular. «Aquí a diario quedamos dous postos. Os días de feira veñen máis, pero cada vez somos menos. Non quero que se me malinterprete. A praza non funciona porque o pobo tampouco funciona. Hai 45 anos aquí había 15 casas de comidas e funcionaban todas. A xente viña en autobuses á feira e quedaban a comer aquí. É todo unha cadea. Agora todo o comercio pequeno vai desaparecendo. Pouco a pouco, pero é algo imparable», explica.
Por mucho plan de dinamización que se intente, Fernando González no le ve futuro al Novo Mercado de A Estrada. «O futuro que lle vexo é cero. Non é unha porcentaxe dun un sequera. E Deus me libre que se mirasen os gastos... É un servizo público que senón... Non é unha cousa da Estrada. É unha tendencia xeral. A xente vai comprar todo ao supermercado por comodidade e senón por Internet, aínda que iso ao noso sector lle afecta menos. Pero é todo unha engranaxe. Pasa en case todos os pobos. Penso que é unha cousa de cambio de tendencia. O pequeno desaparece. Das 200 prazas de abastos que pode haber en Galicia poden funcionar ben dez ou doce. E moitas só no verán, cando a poboación se multiplica. Algún vai ás prazas das zonas costeiras no verán e vén e di que alí teñen moito ambiente, pero habería que ir no inverno tamén», advierte.
En el caso de A Estrada, Fernando González, que nunca tuvo pelos en la lengua, asegura que las sucesivas reformas de la plaza de abastos han sido un fracaso estrepitoso. Para el carnicero, la peor actuación fue el derribo del edificio de piedra primigenio, en la época del alcalde Suso Durán. «Estaba eu facendo a mili en Berga (Barcelona) e cando mo contaron non daba crédito. A praza e máis o museo eran os únicos monumentos que había no pobo. E ademais funcionaba. Pero tiraron con todo e fomos todos como borreguiños. O único que se opoñía era Rendo o do BNG, que propoñía amarrarse arredor da praza para que non a tiraran», recuerda con nostalgia.
La reforma posterior de la plaza, hace ahora diez años, también fue un gasto inútil desde el punto de vista de Canedo. «Había que gastar os cartos da comunidade europea e gastáronse sen pensar en sacarlle rendabilidade. Ao pouco de abrir xa chovía. Funcionaba mellor a praza provisional que montaron durante as obras. Alí, ao estar ao nivel do chan e ser máis pequena e dar sensación de cheo, a xente entraba máis. Aquí tiraron os cartos nun mausoleo», lamenta.
El carnicero, que ya tiene un pie fuera, ve pocas soluciones para reactivar la plaza. «Tería que estar a nivel do chan e ter un párking subterráneo. E aínda así non sería fácil», reflexiona.