«Ás festas íamos a pé horas co atril, a comida e o instrumento»

Rocío Perez Ramos
Rocío Ramos LALÍN / LA VOZ

DEZA

Cedida

Xosé Fernández, O Xastre de Vilatuxe, premio a toda una vida dedicada a la música

06 dic 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

A sus 92 años, Xosé Fernández O Xastre de Vilatuxe sigue hablando con pasión de la música y de una banda de aldea nacida con mucha ilusión y pocos medios en 1942 y que gracias a su empuje y al de muchos otros fue creciendo hasta convertirse en el referente que es hoy. El domingo, en el XV Certame Galego de Bandas de Música celebrado en Celanova y organizado por la Federación Galega de Bandas de Música y la Xunta de Galicia, Xosé Fernández recogió el galardón a toda una vida dedicada a la música de forma altruista.

Ayer explicaba que «o que máis me emociona é o compañeirismo, a familia» que conforman los integrantes de la formación. Su orgullo, dice, «é o ben que tocan unhas obras dificilísimas e a facilidade dos rapaces e das rapazas para tocar con gran virtuosismo todo o que lle poñen por diante». Hasta antes de la pandemia, Xosé Fernández aún iba a los ensayos y seguía tocando el clarinete. Un instrumento donde la mayoría de los músicos son mujeres y comenta que «o que máis me gusta é ver nas bandas ás mulleres, que estiveron un pouco menosprezadas moitos anos. Había directores que non as querían porque consideraban que complicaban a convivencia pero elas son máis estudiosas, máis responsables e non arman follóns». Para Fernández «o premio non pudo ser mellor». Cuenta que «non esperaba tanta cousa. Foi marabilloso». Confiesa que «esa noite durmín cunha satisfacción, como nunca».

En 1942 la banda nació por iniciativa «de oito mozos que foron buscando rapaces polas casas». Su orgullo es que «despois de tantos traballos foi medrando sempre e agora xa temos tres bandas». En el 78 «foi cando o director do colexio Don Alfredo mercou os métodos. Chamoume para ver si puña música gratis e o fixen mes e pico pero logo meteuse o cura que quixo dar relixión e non quedaban horas». Así que al final Xosé propuso dar música en su casa «gratis» y ahí empezó todo. Durante años su casa fue el almacén de la banda.

De la primera banda recuerda las largas caminatas «as veces eran catro horas de ida e catro de volta para chegar ás festas». «Íamos a pé cargando ás costas coa bolsa coa comida, o atril e o instrumento», añade. En aquellos tiempos «non había luz e a festa remataba á anoitecida». El siguiente paso fue ir en bicicleta. «Catro dos mozos mercaron bicis e os outros as alugabamos nun taller que nos cobraba 10 pesetas ao día». A la vuelta «dormía dúas ou tres horas e había que axudar na casa facendo traxes». A los 10 años empezó a aprender de su padre el oficio de sastre. En los años 80 «no verán facíamos 80 ou 80 e pico festas, algunhas de catro días. En Carballo ou na Manchica facíamos pasarrúas de tres horas, era unha barbaridade». Los viajes eran largos «por estradas sen asfaltar».

Ahora, su mayor satisfacción es ver a unos músicos que son su orgullo, a un director: Víctor Vilariño «que fai milagres». Apunta que «nunca pensei que en Vilatuxe chegaríamos a este nivel. Temos auditorio e tres bandas: a infantil, a xuvenil e a grande», exclama.