A tradución ao galego de «A única» súmase a oito lanzamentos
21 nov 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Os esforzos por recuperar a figura de María Casares —pouco coñecida en España en xeral e Galicia en particular, mentres que en Francia ten a consideración de mito nacional— neste ano, o do centenario da súa morte, teñen tamén o seu reflexo nos estantes das librerías. Ademais dos ciclos Do exilio ao escenario, promovido pola Xunta, e Reflexos dende o escenario, que impulsa o Concello da Coruña —os dous contando con expertos na súa figura e persoas da súa contorna que traballaron ou tiveron contacto con ela—, durante o 2022 existiu un puxante movemento editorial relacionado coa actriz.
O último destes movementos é a recente tradución ao galego de A única, María Casares (Factoría K- Que Arte), de Anne Plantagenet. O transvasamento correu a cargo de Isabel Soto. Trátase dun libro xurdido do frechazo que tivo a escritora francesa ao ler a correspondencia entre Albert Camus e María Casares, publicada no 2017. A partir de aí empezou a investigar na vida da coruñesa e acabou por escribir a súa biografía novelada que hoxe xa é un libro de referencia entre os estudosos.
Este lanzamento sucede ao de María Casares fronte ao espello (Edicións Xerais), da tamén actriz Sabela Hermida. Partindo dunha tese doutoral que fixo no seu momento, nel expón un estudo de María Casares desde unha perspectiva filosófica, considerándoa unha artista existencialista. Excelentemente documentada (incluíndo material gráfico), explora tamén a aparente contradición dunha actriz que facía bandeira da súa condición de galega, pero que nunca volveu á súa terra.
Nun formato de libro ilustrado e pensando no público infantil e xuvenil, María Canosa lanzou hai uns meses María Casares, a impaciencia por vivir (Editorial Bululú). Brillantemente ilustrado pola viguesa Bea Gregores, traza un percorrido atractivo sobre a personalidade aventureira do mito da escena.
Co título de María Casares. A célebre refuxiada, a descoñecida (Aira), a xornalista Arancha Estévez publicou este ano outro estudo no que subliña unha vida intensa que tivo que sortear innumerables dificultades. Pero tamén o lector pode acudir á fonte primixenia, porque despois de estar anos fóra do catálogo foi tamén no 2022 cando se volveu a Residente privilegiada (Renacemento) nunha edición en castelán revisada por María Lopo. En galego leva desde o 2009 dispoñible co título de Residente privilexiada (Trifolium).
Este percorrido non debe obviar María Casares. Mi patria es el teatro (Trifolium), un volume colectivo que a analiza desde diferentes ópticas. Nas súas páxinas descansan as reflexións de autores como César Antonio Molina, Eduardo Haro Tecglen, Manuel Rivas e Miguel Anxo Fernán Vello, entre outros. Unha peza máis dun crebacabezas editorial que podería agochar algún lanzamento máis.
Da novela gráfica á ficción inspirada na súa vida
A actividade editorial respecto a María Casares tamén tivo movementos no ámbito da novela gráfica. En tres actos, María Casares editouse polo Concello da Coruña no marco do ano dedicado á actriz. Trátase dunha obra dirixida por Manel Cráneo, que recolle o traballo do escritor Manuel López e os debuxantes Inés Vázquez, Rubén Rial e Daniel Xove. Na portada, deseñada pola debuxante francesa Camille Benyamina, móstrase a María Casares entre a torre de Hércules e a torre Eiffel, monumentos emblemáticos ambos das dúas cidades que simbolizan a conexión entre a orixe e o final da vida da actriz.
Tamén se reeditou este ano a publicación O tempo das mareas: María Casares e Galicia (Consello da Cultura Galega), de María Lopo. Nesta obra apórtanse datos e materiais inéditos sobre a infancia coruñesa, a adolescencia madrileña, a xuventude exiliada e a madurez de María Casares.
Xa por último, debe facerse mención a Todas las horas del día (Ramdom House-Plaza & Janés), unha novela que se inspira na vida da actriz. A autora da publicación, Clara Fuertes, formula unha mirada sensible da súa personalidade complexa e unha vida que se escapa do convencional.