Antón Reixa: «Hai que protexerse da loucura»

Falo con Antón Reixa (Vigo, 1957) polo WhatsApp o Día das Letras Galegas que, non o dubiden, algún ano dedicaranlle a el. Dende Madrid («Un mal sitio para pasar este día», di) amosa bo aspecto e a chispa que calquera podería imaxinar. Reixa non defrauda porque para iso é un mago das palabras. E de máis cousas.

—Retornou á hiperactividade.

—É o lío no que estiven sempre. Coincide que no último ano, en maio, presentamos o último disco de Os Resentidos e en novembro o novo libro de Rompente Que hostias din os rumorosos. E agora estou en Madrid para presentar a edición en castelán dese mesmo libro. E xa me estou preparando porque o 27 de maio teño unha cita importante en Vigo con outra faceta: un monólogo, que se chama Melancoholemia no que me poño na posición dun doente dun psiquiátrico ao que o director lle pide que faga algo especial para unha xornada de portas abertas.

—Xa o presentou na Coruña.

—Si, pero en Vigo será ante un auditorio máis grande, que sempre é máis comprometido. Espero que o público de Vigo me tolere esta faceta igual que me tolerou moitas cousas.

—E aínda lle quedan concertos cos Resentidos.

—Si, quédannos algúns. Pero todo responde a unha especie de barricada de palabras que eu constrúo. Sobre todo nos últimos cinco anos. Tiven un accidente, estiven 18 días en coma e iso cambiou a miña visión da vida e entregueime cento por cento ao meu traballo creativo.

—Está Galicia nun bo momento creativo?

—A Galicia que están construíndo os novos creadores ten unha forza inaudita. Hai un colectivo creativo novo, renovado e mellor que nunca. Como corresponde ás sociedades civís maduras, o propio sistema cultural galego vai por detrás, non dá acaparado tanta produción como hai e que vén da xente máis nova. Eu, como poeta, era considerado polo establishment como un poeta maldito. Por iso a miña saída foi facerme cantante. Pero hoxe sigo a publicar poesía.

—Diría que eran uns incomprendidos daquela?

—Fomos unha xeración desterrada, os derrotados da Transición que, para moitos de nós, foi unha rebaixa de expectativas. Somos unha xeración que nunca estivo no poder e agora xa estamos demasiado vellos.

—Pasoulles o tren.

—Si, pero non hai pensamento máis reaccionario que o que di que os tempos pasados foron mellores.

—Non pensa que vivimos unha certa involución? Co politicamente correcto, por exemplo.

—O politicamente correcto, cando é un tributo que hai que pagar para manter o código da igualdade, está ben. O que non entendo é como se poden montar eses discursos de odio ou de desquite. Pero iso non quere dicir que non haxa forzas renovadoras do pensamento.

—É vostede un optimista.

—Non, non. Son un pesimista informado.

—Poeta, cantante, actor, director, promotor... Que o fixo máis feliz?

—A poesía. A historia da miña vida son as palabras. Dende moi novo deime conta de que quería ser un poeta e construír un discurso poético e sei que iso non permite profesionalidade ningunha. Por iso funme infiltrando noutras actividades, pero foi para defender a independencia e apartar a miña poesía de calquera contaminación do mercado. É contraditorio porque eu teño que estar agradecido á vida por Galicia caníbal, Mareas vivas e O lapis do carpinteiro.

—A poesía deulle a felicidade, pero que lle deu máis cartos?

—Neso tamén estou renacendo. Arruineime máis dunha vez na vida. Non teño patrimonio, pero teño o patrimonio da miña imaxinación, das palabras e máis calidade de vida. As veces penso que toda aquela actividade era para evitar a vertixe que produce un folio en branco. Un artista ten que reinventarse cada día. A sociedade non expende títulos de artista, nin os regala a perpetuidade.

—Vostede estivo en coma tras un accidente, pasou a covid, tivo un ictus... que foi o peor?

—O ictus. Todo o que está tan cerca do cerebro é o peor. Eu son un militante do medo a loucura, creo que hai que protexerse dela. Cun ictus nunca sabes como podes quedar e aí si que pasei medo. O outro é cacharrería, chapa e pintura.

—Estas experiencia ensinan cousas e póñenche deberes.

—Deberes non, pero fan que mires con asombro as ansiedades dos demais e gañas moito en humildade; aprendes que a vida é abrir os ollos cada día e que está nos seres queridos. Eu fíxenme máis apracible, xa non estou tan enrabechado contra o mundo.

—O seu mellor concerto. Arriba e abaixo.

—Arriba foi un concerto que, se me din o que ía encontrar, igual non saio. Foi nunhas festas da Mercé en Barcelona no ano 1986. Tocamos para 160.000 persoas. E o mellor concerto ao que fun como espectador foi o de Prince na Coruña.

—Celta ou Dépor?

—Selección galega. Levo anos pedíndoa. Unha vez enfadouse Fraga por un encontro que xogamos uns artistas a favor da selección galega, ha, ha. E iso que o fútbol non é unha paixón que eu teña.

—Dígame unhas poucas palabras sobre como é vostede?

—Son chorón, protestón e algo pelma. Moi insistente.

—Defina Galicia.

—Eu tentei plasmar a miña fascinación por Galicia de moitas formas: Galicia caníbal, Galicia sitio distinto, ha, ha. O que lle agradezo a Galicia é que sexa o meu país e poder vivir de acordo coa galeguidade que é a mellor forma de mirar o mundo.

—Vostede non tivo aldea.

—Non. Era como unha carencia, como se faltara algo na memoria. Na medida en que logo me encontrei co idioma e co territorio funme sentindo máis adulto e máis cosmopolita.

—Unha paixón secreta.

—Das confesables, o ciclismo televisado. Teño uns días ao ano, nas etapas reinas do Tour, da Volta, que son un auténtico nirvana. É como unha anestesia. Co paso dos anos fíxenme amigo de Peio Ruiz Cabestany, ciclista de elite, e con el pásoo aínda mellor.

—Algo que fai mal e quixera mellorar.

—As cousas que se fan coas mans. Son un manazas e un inhábil dixital. Gustaríame sacarlle máis partido a ese mundo.

—Un lugar fetiche.

—Groenlandia. Fun dúas veces e a cultura inuit é algo que me motiva. Rodei parte dunha película e gustaríame volver. Estar a cinco baixo cero en agosto sen estradas, pasas cinco horas mirando a paisaxe. É a filosofía en estado puro. É a única paisaxe do mundo que me impresiona tanto como Galicia.

—Unha canción.

—Unha versión do Satisfaction dos Rolling polo grupo Devo. Gústame especialmente.

—O máis importante na vida?

—Vivir, non ten outra. Un traballo, unha esperanza, unha obrigación, un roteiro... Hai que vivir! Para iso estamos.

---

---

---