Xosé Luís Axeitos: «Polo aprecio que lle temos os galegos, meterse con Castelao é meterse cun muro»
CULTURA
Pilar García Negro, Miguel Anxo Seixas Seoane e Axeitos, expertos na figura do intelectual rianxeiro, analizan as polémicas afirmacións do dirixente de Vox Javier Ortega Smith, que acusou ao escritor de xenófobo
02 jul 2020 . Actualizado a las 13:47 h.«Fuxide sempre dos parvos. Non vos arrimedes a eles, porque poden roubarvos algo da vosa razón... E se algún parvo chega a ser autoridade non mostredes asombro, porque son cousas do sistema que combatemos e dos tempos en que nos cadrou vivir». Hai preto dun século que o dono destas palabras as pronunciou, pero na opinión de Miguel Anxo Seixas Seoane, vicepresidente da Fundación Castelao, conforman unha resposta perfecta ás polémicas declaracións que o secretario xeral de Vox, Javier Ortega Smith, verteu nun mitin en Xinzo de Limia -«Ginzo», para a formación-, un acto no que cualificou ao autor de Sempre en Galiza de «racista» e «xenófobo».
Máis alá dos xestos de desagrado de varios presentes no acto electoral e das críticas que prenderon nas redes sociais, tres expertos na figura de Castelao analizan a magnitude e a intencionalidade destas afirmacións. Trátase do propio Seixas Seoane -quen está a piques de publicar o segundo volume dunha minuciosa biografía en tres entregas-, Pilar García Negro -escritora e sociolingüista- e Xosé Luís Axeitos -rianxeiro e membro da Real Academia Galega (RAG)-.
«Panchito é galego»
«O nome de Castelao na boca destes elementos é unha infamia», afirma Pilar García Negro, sinalando a relevancia do pensamento do ilustre autor no escenario dun século XX no que o fascismo e o nazismo están en plena «carreira de ascenso» e «inclusive coa ciencia europea máis acreditada falando da raza como categoría científica».
Castelao érguese na personalidade que proclama dun xeito rotundo a existencia dunha única raza, a especie humana»
Neste senso, a lucense subliña que «de todos os escritores europeos do seu tempo Castelao érguese na personalidade que proclama dun xeito rotundo a existencia dunha única raza, a especie humana, e a condena explícita de calquera acto ou tentación racistas. Panchito é galego».
Precisamente, e con esa última frase, García Negro alude á escena de Cousas na que Castelao relata a historia dun rapaz cubano criado en Galicia que logo decide emigrar á Habana, pero acaba regresando pola morriña.
A afirmación é un disparate ridículo que produce pena, un sorriso de mágoa»
«A afirmación é un disparate ridículo que produce pena, un sorriso de mágoa, pero pétreo coma o de Daniel», indica Xosé Luís Axeitos -con chiscadela ao románico galego- para precisar: «Afortunadamente, Castelao é un símbolo que nos explica a nós mesmos, polo que está fóra desas posibles maldades. Pola consideración que lle temos os galegos meterse con Castelao é meterse cun muro».
En Nova York
Axeitos destaca que «Castelao tivo unha especial sensibilidade para defender á xente sen voz, non só aos galegos», e proba disto son as viaxes realizadas aos Estados Unidos, Cuba, Francia ou a Arxentina. Non só nas relacións que mantiña e as persoas que coñecía, senón tamén na arte. «Non é casualidade que cando viaxa a Alemaña lle chame a atención o expresionismo, a vangarda máis comprometida socialmente».
Castelao racista? Precisamente foi o primeiro home que mete aos negros na literatura galega»
«Castelao racista? Precisamente foi o primeiro home que mete aos negros na literatura galega», di Seixas, que tamén pon o foco en Cousas e nesas experiencias internacionais, recordando que retratou a persoas de raza negra en Francia, Cuba ou Nova York, e nesta última cidade acudían aos seus mitins dende os barrios máis marxinais.
O vicepresidente da Fundación Castelao sorrí ao rescatar unha anécdota daquela época na Gran Mazá, cando o pai do galeguismo visitara a un compatriota que casara cunha muller negra e ao ver aos seus fillos mulatos exclamou: «Viva a raza celta!».
Seixas Seoane defende a necesidade -e maila oportunidade- de que se coñeza máis ao autor, pero non só a través de soportes tradicionais, senón do cine ou de estilos musicais como o rap. E sobre se cre que estas declaracións poden danar a imaxe do escritor é claro: «Hai dous símbolos indiscutibles en Galicia, unha chámase Rosalía e o outro Castelao».
Del «Jordi Feijoo» al «Castelao racista», el polémico rastro que dejan los líderes de Vox en tres días de campaña en Galicia
La campaña de Vox comenzó en la medianoche del viernes con militantes encarándose físicamente con un grupo de independentistas que les abucheaba en Santiago durante la pegada de cartel, y ha seguido con un tono bronco, y algún episodio de tensión. El desembarco de sus líderes nacionales ha abundado en su línea argumental a la contra, y tanto Javier Ortega Smith como Iván Espinosa de los Monteros no ahorraron en frases para la polémica durante sus visitas a la comunidad.
El gran objetivo de los dos diputados ha sido el presidente de la Xunta, al que apodan «Jordi Feijoo de Castelao», en un intento de equiparar su proyecto en el PPdeG con el de los nacionalistas conservadores del PNV o de Cataluña. El apellido del galleguista histórico vino a colación por la celebración de los galardones de la Xunta, las Medallas Castelao, cuya denominación propuso cambiar Ortega Smith por Emilia Pardo Bazán. «Podría haber disimulado un poco y buscar otro nombre para las medallas como, por ejemplo, las Medallas de Emilia Pardo Bazán, una gallega luchadora por la mujer, culta y trabajadora que acuñó el término de leyenda negra para desvirtuar todas las mentiras que intentan desacreditar la obra universal más grande que se ha hecho por una nación: la hispanidad», aseguró en Monforte. En Pontevedra, en cambio, obvió el nombre de Feijoo y se refirió a él como el «señor de camisa blanca de los carteles que se avergüenza de su partido. Eso es lo que tenemos en la Junta de Galicia, un señor que se esconde para rascar los votos de los gallegos de buena fe», proclamó antes de afirmar que si entran en O Hórreo defenderán el español del «totalitarismo lingüístico» del PP.