«O emigrante, galego ou non galego, sempre é un estranxeiro e perde algo por emigrar», asegura a escritora
01 ago 2019 . Actualizado a las 05:00 h.Aos 5 anos deixou o seu Marrozos natal e emigrou á Arxentina. Sufría hipoacusia causada por un sarampelo. Aos 10 leu o Quixote e propúxose ser escritora. Aos 14, unha infección paralizoulle a metade da cara. Escribiu esa novela latente cando pasaba dos 40. Non a publicou. Onte, María Rosa Iglesias presentou en Santiago a versión definitiva Aurelia quiere oír, ficción moi apegada á súa experiencia vital.
-Sempre quixo escribir sobre a súa vida?
-Sempre quixen escribir sobre a hipoacusia e a emigración. Pero sobre todo a hipoacusia.
-Di ao principio que de entre todas as persoas con discapacidade, os hipoacúsicos son os máis incomprendidos.
-A xente cre que o discapacitado sensorial máis grave é o cego porque o ve tropezar coas cousas do mundo, pero o hipoacúsico ten unha discapacidade invisible. O hipoacúsico tropeza co coñecemento, co seu mundo interno e coa comprensión do mundo, da sociedade, e ten moita dificultade para socializar. Ti observas a un cego e está a carón dunha persoa e conversas. Observas a un hipoacúsico e está ausente, só e incomunicado. A min o que máis me perseguía era a sensación de que me tomaban por parva, producíame un sufrimento enorme.
-Aparte da hipoacusia fala da súa historia da emigración. O relato que creamos é realista?
-Supoño que os que emigraron a calquera país teñen unha imaxe realista, pero os que non emigraron, non. Tampouco teñen unha imaxe realista os que reciben aos emigrantes. Un lugar común é falar de que viñeron cunha man diante e outra detrás, que fixeron cartos. Pero non preguntan a que prezo. Ás veces pregunteime se ese progreso pagou a pena dende o sentimental. O emigrante, galego ou non galego, sempre é un estranxeiro. E sempre perdeu algo para emigrar. Pero os que peor o pasan son os nenos, porque os nenos non elixen emigrar, a eles lévanos. E sénteno como unha violencia.
-Está reflectido na novela.
-Eu, como todo emigrante, perdín os meus referentes culturais e afectivos, e a paisaxe tamén é parte dos afectos. Ao ano de chegar empecei a escola e fíxose moi patente o meu problema auditivo. E descubrín que a miña nai era a subordinada do meu pai. E eu como muller lía unha mensaxe: que tiña menos autoridade ca un home. Creo que a miña emigración foi unha sumatoria de perdas. Que gañei? Aos meus ollos de nena, nada, porque non me gustaba a cidade, o meu pai non era quen imaxinaba e despois a xente dicíame: puideches estudar. Pero fun máis feliz? Eu era unha máis na aldea. Alá era unha galega.
-Sinte que perdeu parte da súa identidade?
-Non. Tiñan de punto a todos os emigrantes pobres, porque o problema non é que sexas emigrante, é que es pobre. Pero o estereotipo do galego foi o que perdurou máis tempo. Cando vin iso aferreime á miña identidade. Resistinme a perder a miña galeguidade, resistinme a deixar de oír... Resistinme a seguir perdendo.
-Alá hai un estereotipo de galegos e aquí fálase de que fomos a construír Arxentina.
-A Arxentina, cando empezou a gran emigración, tiña un millón de habitantes. Os inmigrantes levaron os oficios necesarios para construír unha comunidade, poboaron e os galegos foron os que máis se mesturaron. Dise que o país o construíron os emigrantes.
-E agora somos país de acollida. E medra a xenofobia.
-Xenofobia hai en todas partes. Se es emigrante e non te comportas como queren, que traballes moito por pouco e non protestes, xa che din «vaite ao teu país». Iso aquí e en todos lados. A diferenza é que en España cren que non precisan os emigrantes, e alá chamábanos.
-A Galicia continental e a de alén de mar, seguen realmente en contacto?
-A xente galega de alá aínda se sinte moi unida á súa terra. Aquí, creo que os que non teñen familia alá xa non se lembran, que cren que forma parte do pasado, dunha Galicia atrasada.