Las cantigas medievales: propaganda política en verso

Tamara Montero
Tamara Montero SANTIAGO / LA VOZ

CULTURA

Teresa Navarro Quinteira

Alfonso X usó las cantigas de Santa María como un arma contra el cabildo de Santiago, con el que tenía un conflico

03 may 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

Claro que las referencias medievales no se quedan solo en Rosalía. La Edad Media está de moda, porque «estamos imbuidos deste mundo medieval, porque en realidade estamos imbuidos de romanticismo. É o romanticismo o que nos legou esa Idade Media que tanto nos gusta». El año pasado, el premio Planeta lo ganó una novela de temática medieval, «que era a consecución do graal na sociedade contemporánea». Juego de Tronos, Uno de los grandes fenómenos audiovisuales de los últimos tiempos tiene claras reminiscencias medievales. «Por exemplo, o mito da princesa, o dragón e o cabaleiro, que ten tradición medieval. Pero aí entramos na antropoloxía, no sentido de que o poder se transmite polo vínculo feminino, de xeito de que un para ter o poder ten que facer a proeza e casar coa filla do rei, porque o fillo non é o que detenta o poder».

Hablar de poder es hablar de trovadores. Quizá decir que eran las estrellas de rock de la época es demasiado. Pero sí eran los transmisores de información «e a información na Idade Media transmítese cantando. Os trobadores tiñan tres repertorios: o de amor, o de guerra e o literario. Na guerra os bandos atácanse con cancións e decote coa mesma melodía, que leva unha letra a un lado e volve coa mesma música pero con outra letra». Son elementos aristocráticos. «Seguro que había moitas outras figuras musicais que non se conservaron. Só se conservou o que a aristocracia quería».

-Entón, se eran transmisores de información, eran as Rosalías daqueles anos?

-Si, nese sentido si. Eu diría máis un Amancio Prada, ou un Serrat, ou en Galicia unha Uxía.

Y las cantigas propaganda política. Alfonso X redacta las cantigas de Santa María atribuyendo milagros que son de Santiago a Santa María «porque ten un contencioso co cabildo de Compostela e o que quere é que a xente non peregrine a Santiago, senon a Santa María de Sirga ou a  outros centros de peregrinación femininos. É política pura».

Por eso, ante el «importantísimo e exclusivo» patrimonio que supone la lírica galaico-portuguesa, Rossell no entiende «como non hai unha reivindicación máis potente. Se isto fose Francia, cada vila tería unha estatua co seu trobador e a carón un centro de interpretación de lírica medieval». Con un patrimonio material e inmaterial extenso, Galicia podría ser «o parque temático medieval de Europa».