Miguel-Anxo Murado: «A xeografía paréceme moito máis reveladora que a historia»

Presentar a Miguel-Anxo Murado (Lugo, 1965) como escritor e xornalista é falar de dúas facetas indisociables: cando aborda a realidade sempre hai un pouso literario nos seus textos, igual que nas súas ficcións adoitan darse as pescudas que se preguntan polo envés da realidade. Isto queda especialmente patente nas súas colaboracións dominicais en La Voz -Murado recibiu o premio Fernández Latorre no 2016-, onde é quen de mesturar historia, xeografía, biografía ou lingua en textos que propoñen outra ollada -reveladora- do noso mundo e aseguran sempre o gozo lector. Son calidades que comparten as pezas recollidas no libro Tres minutos no aire (Galaxia), cuxo título fai referencia ás colaboracións que Murado fixo entre os anos 2006 e 2009 no Diario cultural da Radio Galega, e que segue o ronsel de volumes de artigos anteriores como Escrito en cafeterías e Libro de horas.

-A temática que aborda o libro é heteroxénea, pero precisamente é esa variedade unha das súas características principais, ao deitar unha ollada sobre todos os ámbitos da vida. Cal é a faísca que pon en marcha o texto?

-En realidade, os textos seguían a actualidade, se ben unha actualidade particular. Escribía para a radio cada semana sobre algo que vía nos medios, máis ou menos relacionado coa cultura, o que me pasaba a min, ou simplemente escribía sobre cousas que me facían pensar. Pero esas «perchas», como lles chamamos no oficio, eran tan leves que os textos pódense ler agora sen telas en conta, son intemporais. Eran escusas para pensar. E para escribir, porque a min, ás veces, gústame escribir por escribir, o tema é o de menos.

-Si hai un trazo común, o de chegar á cerna das cousas dende outro punto de vista. Noutro texto seu exemplificábao co tapiz de Bayeux: por diante, a historia canónica, e por detrás, os fíos, cosidos e remendos. É tamén un reverso da súa faceta como analista da actualidade?

-Máis que un reverso eu diría que é unha continuidade. A análise política non é unha ciencia, ten moito de intuitiva. Por suposto hai grandes diferenzas á hora de escribir distintos xéneros, os recursos que se empregan non son os mesmos; pero eu afronto todos os textos como un escritor, que para min é un oficio modesto, o de contar as cousas da mellor maneira posible para provocar as emocións que un quere provocar, nada máis.

-Algunhas cuestións das que escribiu hai anos reviven hoxe: hai un decenio falaba dos muros de Hadrián e de Palestina, e agora temos o de Trump.

-Si, a historia repítese porque o ser humano é sempre igual, e tamén é sempre igual en que ten esa fantasía de que cambia, e mellora ou empeora. Por outra parte, a literatura, e para min o ensaio e a columna de prensa son literatura, traballa con arquetipos. Por iso se me veñen á cabeza con frecuencia os clásicos: porque neles está xa todo. O máis que pode facer un é comentalos, matizalos, confrontalos coa realidade actual. O muro é un feito, pero tamén é un símbolo que permite falar doutra cousa; e as memorias son un xénero literario, pero tamén son unha metáfora da vaidade dun político.

-Outro trazo común é a súa querenza, ademais da historia, pola xeografía. Que nos di a lectura do territorio e cales son as claves para interpretala?

-É certo, eu son un namorado da xeografía, que me parece moito máis reveladora que a historia. Na xeografía está contido todo. O territorio é causa e á vez consecuencia da historia. Ás veces, abonda mirar un mapa ou sobrevoar un país para entender un feito social ou político, se un o sabe mirar, claro está. Recentemente lin un exemplo fermoso disto: os satélites que pasan sobre a India poden ver se se van convocar eleccións, porque o goberno gasta máis e o país está máis iluminado. E canto máis pequena é a maioría gobernante, máis iluminado está.

 

Viaxes pola memoria e pola actualidade

Ramón Nicolás

«A Galicia da miña imaxinación é sobre todo a da infancia»

Na heteroxeneidade que preside os textos de Tres minutos no aire hai unha presenza destacada de Galicia.

-Curiosamente, moitas alusións ao país son a través de animais: as vacas, o lobo, a rapa das bestas...

-Hai xa vinte anos que vivo fóra de Galicia, pero ademais a Galicia da miña imaxinación é sobre todo a da miña infancia, que é a época das grandes fascinacións. Por iso moitas veces a miña mirada sobre o país e melancólica, non porque me laie da desaparición da Galicia de outrora, porque iso é inevitable, senón porque é a miña. Meu avó tiña vacas, o lobo impresionoume moito cando o vin de neno, a rapa paréceme un dos espectáculos máis épicos que vin. Fun un neno urbano, pero que vivía no confín do mundo rural e nunca deixou de amar o rural.

-Aparecen tamén constantes nos seus textos: as viaxes, a mitoloxía, os fenómenos naturais, Cunqueiro, Shakespeare... É un retrato indirecto seu?

-Certamente. Eu estou feito, como todos os escritores, das miñas lecturas. Cunqueiro foi un dos meus mestres no xénero do artigo. Shakespeare seino de memoria, en moitos casos literalmente, e por iso se me vén á cabeza con frecuencia, interésame a súa forza mítica. Ao principio da miña carreira resistíame á autobiografía, porque pensaba que era unha vaidade. Agora penso, en cambio, que é inescapable, e ademais é o máis auténtico que un pode achegarlle ao lector, mesmo se o que un conta de si mesmo pode parecer banal.

---

---