O pianista e compositor ferrolán Pablo Seoane leva hoxe a súa música á igrexa de San Salvador, que lle devolverá a vida aos seus instrumentos
07 oct 2017 . Actualizado a las 05:00 h.É unha historia de varios séculos. Tamén é a vida do Camiño de Santiago do Norte que vén lixeiro desde Ribadeo. É unha historia que reverdecerá hoxe na igrexa de San Salvador do municipio lucense de Lourenzá, onde se poderán escoitar os seus dous órganos barrocos xemelgos, os únicos en Galicia que conservan case todo o material orixinal de cando foron construídos, alá polos anos que van de 1762 a 1765. Este milagre xacobeo -que non se daba desde hai moito tempo- ocorrerá esta tarde (ás 17.30 horas) e ten detrás un promotor moi particular, Pablo Seoane (1968), pianista e compositor ferrolán de grande inquedanza creativa que navega preferentemente polos mares procelosos do jazz e a música clásica contemporánea.
Seducido pola nobreza, potencia e riqueza dos instrumentos que custodia o templo -inserto no mosteiro bieito de Vilanova de Lourenzá-, Seoane deseñou un delicado tapiz sonoro pensado especialmente para estes dous órganos en caixas xemelgas, obra do artífice compostelán Alberto de la Peña e «unha auténtica alfaia do patrimonio cultural galego lamentablemente descoñecida», apunta o intérprete. Tanto se pegou a escrita á natureza da máquina, que o músico fixo un fondo estudo da súa forma, estrutura e estado real, de modo que ata contemplou a peculiar circunstancia de que un dos órganos está restaurado -«daquela maneira»- e o outro permanece parcialmente avariado, e «case soa asmático». Así, coas súas eivas, como se se tratase dun instrumento preparado, Seoane compuxo unha partitura que explota as posibilidades máis previsibles da unidade que está en boas condicións e as limitacións da que segue pendente de amañar. En realidade, o compositor non considera esas limitacións como tales, senón que as toma como inesperadas posibilidades en canto a «timbres e calidade de son únicos que só poden saír de aquí». Así, recoñece que a partitura se aproveita dese punto de aleatoriedade que sofre o instrumento ao estar derramado.
Concibida para a décima edición do ciclo Espazos Sonoros, que conxuga con moito tino música e patrimonio e está organizado pola Consellería de Cultura, Parábase -articulada en sete partes- alude no seu título á pasaxe da comedia grega na que o autor falaba aos espectadores a través do coro, mentres os actores se ausentaban da escena, o drama quedaba en suspenso e o coro convertíase nun espello do público. «Os gregos inventan isto para dicir cousas que non dirían doutra forma», anota Seoane, que engade que este espírito especular, tan moderno, «preside o diálogo entre instrumentos irmáns» que el compuxo.
A peza -que se estrea esta tarde- dura uns corenta minutos.
Unha máquina do pasado nunha visión contemporánea
Pablo Seoane leva un ano indo a Lourenzá a pulir a partitura traballando sobre os propios instrumentos, abusando, chancea, da paciencia de don Xosé, o párroco. Foi nas primeiras visitas cando descubriu que a avaría dunha das máquinas xemelgas lle confería ao conxunto «unha riqueza de sonoridades paradoxalmente maior». Na interpretación de Parábase encargarase do órgano en bo estado (chamado da Epístola, polo papel que asumía na liturxia) e do estragado (do Evanxeo) dará boa conta Saúl Puga; ambos terán asistentes que lles axudarán cos rexistros, esas pezas como botóns de madeira que obturan ou liberan os tubos. Explica Seoane que na música convencional (Bach, por exemplo) os rexistros se dispoñían previamente nunha colocación que quedaba fixa na interpretación, pero na creación contemporánea -a partir de compositores como o sueco Bengt Hambraeus ou o húngaro György Ligeti- manipúlanse para modificar a estabilidade tímbrica durante a interpretación e privilexiar a presenza de texturas microtonais.