Narf, a pérola da Zigala

UXÍA

CULTURA

XOÁN A. SOLER

Dentro da programación de Womex, deixou na memoria un dos concertos máis celebrados da festa da diversidade

15 nov 2016 . Actualizado a las 17:04 h.

Despois de atravesar o Índico e o Atlántico, o barco pirata A pérola da Zigala capitaneado por Narife, chegou a Compostela. Arribaron e entregáronnos o seu tesouro máis prezado: un concerto vibrante, potente e emotivo. Xa fixeran o propio o día anterior no mesmo palco e dentro da programación de Womex, deixando na memoria un dos concertos máis celebrados da grande festa da diversidade que esta proposta representa coma poucas.

A viaxe de Zigala a Zemambiquo foi unha celebración dos dez anos de Bumba, a colaboración entre Narf e Timbila Muzimba, que construíron esa ponte entre Galiza e Mozambique, esa corrente de ida e volta. Foi moito o camiño andado e moito ainda o que queda por andar.

A renovada tripulación aportou luz e cores diferentes. Pola banda galega, a mestría da guitarra de Marcos Teira (que xa formara parte daquela primeira travesía), o son afro da batería de Ton Risco e o bucaneiro máis xoven, Fran Sanz, no baixo. Tamén asaltou o barco o virtuoso teclista Joni Schwalbach, de Maputo.

Polos Timbila Muzimba, o príncipe Cheny Wa Gune, a raíña do ritmo Tinoca Zimba e o grande Celso Mahuaie, que nos trouxeron a forza e a enerxía das voces, a danza, os ritmos, os tambores e as timbilas, que, dirixidos pola guitarra singular e poderosa de Narf, fixeron que abanearan as paredes do Principal. Así foron tecendo un un repertorio novo maioritariamente ao que engadiron Two boys from Zabala, Emigrante ou Rambanane, que Fran cantou tantas veces con eles nas festas en Maputo.

No bis, Kalahatsa, unha canción que Cheny Wa Gune compuxo para Narf. Unha alfaia sosegada e íntima, tocada con mbiras a dúo con Celso que nos puxo a pel de galiña, que nos conmoveu e nos fixo pensar moito sobre a vida e a amizade, sobre o agasallo que é contar cun capitán que navega contra ventos e marés, coa súa bravura e humanidade, coa súa coraxe e xenerosidade. Por iso nos chegou tan fondo esta viaxe musical e vital, porque para nós Narf representa en si mesmo a arte do encontro, da conversa musical e do respecto polo outro e a súa cultura, polo noso en conexión co mundo.

Sentímonos privilexiados por formar parte tamén da tripulación. Non houbo escenario e platea, eramos unha soa cousa, unha grande familia pirata na cuberta do barco. Cantamos, bailamos, choramos e aplaudimos desde as entrañas e a emoción. Todas fomos tambor, todos fomos machopes ou da Casa da Parrula de Noia; estivemos no teatro de todos como cidadáns libres dunha Galiza imaxinaria e dunha Compostela hospitalaria e futurista coa alma enredada en espiral.

A noite foi galega e africana, froito de sementes que veñen polo aire, da música como xeradora de afectos. Así a vivimos os presentes. Como unha festa, sen imposturas nin fusións artificiais. A química orgánica que alí se sentía foi cociñada a lume morno nas moitas travesías e co inmenso cariño que Fran pon en cada nota, en cada palabra, en cada xesto.

Moitas grazas pola maxia, por ensinarnos a sabiduría dun músico que se redescubriu na escala da timbila, que nos fixo apreciar que nada é branco, nada é negro, que temos que buscar o latexo primeiro, aquel que nos fai voltar ao Sul. Grazas por botar a voar a voz tribal e verdadeira do noso canto e por enchernos o peito de amor coa arma máis poderosa, a música, que nos une nunha mesma danza enérxica e telúrica que mata os males e invoca a vida para sentila, tocala, bailala. Arethwa! Árdelle o eixo!