Un novo tomo coa poesía completa de Manuel Antonio inclúe catro inéditos

xesús fraga

CULTURA

manuel antonio

A edición propón unha achega o máis fiel posible á obra orixinal do autor

16 feb 2015 . Actualizado a las 05:00 h.

En vida, Manuel Antonio (1900-1930) publicou un único poemario, o clásico absoluto De catro a catro. Aqueles versos eran en realidade a punta dun iceberg dunha obra que se estendía por publicacións en revistas ou xornais pero que na súa gran maioría permanecía inédita. Varias décadas despois do seu pasamento comezarían a agromar en diversas edicións á que agora se suma un tomo que non só recompila con vocación exhaustiva a poesía de Manuel Antonio, senón que trata de facelo do xeito máis fiel posible á vontade autorial.

Despois dun primeiro volume dedicado á prosa, chega agora o segundo, centrado na lírica, das obras completas do escritor, de novo en edición do investigador e académico Xosé Luís Axeitos e coeditado pola Real Academia Galega e a Fundación Barrié. Recolle os poemas agrupados cos títulos que lles deu Manuel Antonio: Con anacos d?o meu interior, Foulas, Sempre e mais dispois e De catro a catro. A estes engádense os agrupados baixo o epígrafe Outros poemas e catro máis noutras linguas: tres en castelán e un en francés. Precisamente este, La nuit naufrage des chansons, é un dos catro inéditos que inclúe esta edición.

Ademais de asinar unha breve pero moi informativa introdución, Axeitos restitúe todos os textos á versión máis fiel posible segundo a vontade escrita de Manuel Antonio. Isto afecta ás grafías e ás escollas léxicas, pero tamén está presente na profusión de manuscritos que se reproducen no libro, e que permiten coñecer a caligrafía do poeta e achegarse ao seu proceso creativo. Por exemplo, os borradores ou versos en versións de traballo adoitan estar en lapis, mentres que as definitivas se pasaban a limpo con pluma. Todo isto foi posible porque Manuel Antonio foi, en palabras de Axeitos, «un gardador de papeis» que preservou minuciosamente os materiais de traballo.

A lectura desta edición permite ler a Manuel Antonio do seu puño e letra, e coñecer mellor unha obra que se caracteriza pola «audacia, constancia e teimosía». Para Axeitos, nisto foron decisiva as reaccións negativas que suscitou o manifesto Máis Alá, de Manuel Antonio e Álvaro Cebreiro. «Fronte os que dicían que non tiña obra, púxose o reto de demostrarse, de ser capaz, a través dun traballo constante e sistemático».

Un celo e un rigor que lle causou non poucas preocupacións. Como apunta Axeitos, cando El Pueblo Gallego reproduce un poema seu, non só sen autorización, senón sen respectar a ortografía e disposición tipográfica, Manuel Antonio escríbelle a Paz Andrade para que o defenda nos tribunais.