«Trinta pesos por un patacón!»

Xosé Alfeirán

A CORUÑA CIUDAD

Cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña despois de ser agraciadas co cuarto premio do sorteo de lotería de Nadal en 1925
Cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña despois de ser agraciadas co cuarto premio do sorteo de lotería de Nadal en 1925 FOTO BLANCO

En 1925 a lotería de Nadal repartiu na Coruña tres millóns de pesetas entre cigarreiras e obreiros

24 dic 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

Historias con Historia

A sorte é esquiva, pero ás veces… acerta. A lotería de Nadal estaba en auxe. Rematadas as penurias asociadas á Gran Guerra e restablecido o fluxo migratorio con América, a súa demanda foi crecendo vertixinosamente. Coa reforma de 1920 puxéronse á venta 40.000 billetes que duplicaron o seu prezo, de 1.000 a 2.000 pesetas (12 euros), estando cada billete fraccionado en vixésimos de 100 pesetas cada un; tamén se duplicaron os premios. Visto o seu éxito, en 1925 xa se sacaron 55.000 billetes, elevándose de novo os premios: 15 millóns de pesetas (90.000 euros) para o gordo, 10 para o 2º, 5 para o 3º, 3 para o 4º y 1 millón para o 5º premio.

Todos querían xogar e gañar. Pero a lotería era e é clasista. Os ricos podían comprar billetes enteiros, as clases medias os vixésimos e os pobres pequenas participacións feitas por sociedades ou particulares.

Ese ano de 1925, Flora Barral, de 62 anos, viúva, cigarreira e veciña do barrio de Santa Lucía, achegouse a comezos de novembro, á administración de lotería nº 4, situada no Cantón Pequeno nº 12. Como en ocasións anteriores, pensaba mercar un billete enteiro e despois vendelo en participacións. Viu o número 51862 e decidiu xogar con el. Como só tiña parte das dúas mil pesetas que custaba, acordou coa lotera Fernanda Mera a súa reserva durante un mes. Despois fixo dúas mil participacións impresas de 1 peseta, cobrando ao vender os recibos cinco céntimos máis por cada un. Vendeunas todas e retirou o billete íntegro. 

Xúbilo nos peiraos

O 22 de decembro, ás once, nos encerados postos polos periódicos nas rúas, anotaron o cuarto premio: 51862. Na rúa Real unha muller empezou a berrar contenta. «¡Está na fábrica de tabacos… eu levo unha peseta!». Alá foron os periodistas de La Voz de Galicia, El Orzán e El Ideal Gallego. A algarabía reinaba en case todos os talleres. Moitas mulleres xogaran ese número e Foto Blanco inmortalizounas. O xúbilo tamén se espallou polos peiraos, A Palloza, A Gaiteira, Santa Lucía, A Grela, A Moura, Vilaboa e moitas aldeas da periferia. O premio estaba moi repartido, pois ademais das participacións de unha peseta, había outras de 50, 25, 20, 10, e 5 céntimos feitas por outras moitas persoas modestas.

No Muro as peixeiras cantaban a súa sorte dicindo «Trinta pesos por un patacón!», xogaran 10 céntimos e gañaran 150 pesetas. Houbo foguetes. Non era para menos. Segundo o INE, o salario-hora medio das cigarreiras era 0,71 pesetas. Ademais era a primeira vez que caía un premio grande na cidade, pois o primeiro de 1903, mercado na Coruña, marchara para Cuba.

Tamén houbo polémica. Flora Barral, católica practicante, atribuíu o premio ao favor de san Xosé da Montaña que recibía culto na igrexa dos Capuchinos; pola prensa, pediu aos premiados que desen un donativo para facerlle un pequeno santuario. A súa petición suscitou o sarcasmo do diario madrileño La Voz, que acusou aos Capuchinos de intentar cobrar o 3 % aos gañadores. A prensa católica reaccionou desmentindo a noticia. Unha anécdota máis no visceral enfrontamento entre clericais e anticlericais en España.