CRÓNICAS DA DIÁSPORA | Colleu a maleta no 1957 con destino á capital uruguaia, seguindo a estela doutros veciños. Tiña a idade dun neno, pero as responsabilidades dun adulto. Escriben Manuel Soutullo e familia
07 sep 2019 . Actualizado a las 05:00 h.Como tantos galegos da diáspora, Prudencio Busto Rieiro colleu a maleta no 1957 con destino á capital uruguaia, seguindo a estela doutros veciños. Tiña a idade dun neno, pero as responsabilidades dun adulto, acrecentadas pola orfandade sobrevida.
Apenas medio Silabario de formación; algo de números, menos de letras; o indispensable para ler ou escribir catro palabras. A remota aldea natal de Ribela de Couso (Coristanco) quedábase pequena: corredoiras sen asfalto, luz de candil, labranza dura, pobreza, necesidade. Vento en contra. Tempos difíciles da Posguerra. O destino era un mundo tan prometedor como descoñecido.
A viaxe, a bordo do cargueiro Chilán Princés Maya Real Inglesa, durou 25 interminables días, onde a gaita e o acordeón contaxiaban a saudade. Levou áncoras en Vigo e fixo unha breve escala na capital lusa, antes de tomar rumbo a América. Brasil foi a primeira parada, onde Prudencio puido saudar, de barco a barco, a Manuel Couto Rodríguez (irmán do cuñado José), que zarpara do mesmo porto un día despois, por problemas cos papeis, a bordo do Montu Dala; pero chegou a destino un día antes.
A viaxe custou 15.000 pesetas, roupa, maleta e baúl incluídos, das que saldou a metade coa venda dunha parcela herdada, e o resto a deber. Catro mil pesetas «para unha ocasión» que José e Rosalía lle meteron no peto, complementaron a humilde tenza.
Pelando patacas
En Montevideo non soubo o que era pasar fame e, certamente, a vida nunca deixou de sorrirlle. Comezou pelando papas no Restaurant Rollo Dorado, pero só un día. Enseguida cambiou a repartidor nunha panadería, logo camareiro nun bar, unha carnicería, un almacén... Cando perdeu a perna por mor da enfermidade, exerciu de sereno. Entrementres, casou cunha galega de Chantada, Milagros Fontenla (Maruja), coa que tivo dúas fillas: Mercedes, que reside en Uruguay, e Maribel, en Murcia. Completan a descendencia cinco netos: Agustín, Facundo e Martina, por unha banda, e Uxía e Darío, pola outra.
A historia vén a conto porque, desde o 21 de maio, Prudencio estivo de visita na terra que o viu nacer hai 80 anos. Foi no aeroporto de Alvedro onde puido pisar chan galego e abrazar a súa irmá da alma, Rosalía, desexo que levaba tempo querendo cumprir, se cadra o último. Atrás quedaban doce longas horas sobre o Atlántico e cinco máis en Barajas, para logo voar a Coruña. Todo, en solitario. Gran mérito, tendo en conta que a saúde non acompaña. Pero a morriña é poderosa.
É a quinta ocasión que veu a España; a primeira nos 70. Desta atopou a súa aldea moi «baleira» de xente. O 5 de xullo estaba marcado como data de retorno á segunda gran patria, onde a outra familia espera a El Gordito (cariñosamente). Demasiado fugaz.
Recordos especiais
Prudencio fai un rápido repaso autobiográfico buscando recordos especiais, pero a memoria encapríchase inevitablemente nas persoas amadas que se foron, e invádenos a saudade. O falecemento do cuñado José aínda está moi presente. Respira, toma un grolo (de mate) e rompe o silencio preguntando canto é a metade de 2 máis 2 para poñernos a cavilar (son 3)... Humor non lle falta, pero o sentimento pode máis. Exprésase na lingua nai, igual ca na castelá. Para secar as bágoas, salta á escea a besta Juanita, preciado medio de transporte e compaña na infancia de Prudencio, para ir ós «básicos» a Currás, á feira da Agualada ou ó muíño do Batán. Coñecía tódolos camiños e queríaselle case coma un máis da familia. Mentres un gaiteiro intenta alegrar a velada de San Xoán, Prudencio insiste en que toque a cantiga de Camariñas, que remata implorando á Virxe do Monte: «Non permitades que morra lonxe da terra, da terra miña». Os brazos desta xente, que é a súa, moi curtida en despedidas da emigración, estarán sempre abertos para acoller os seres queridos. Con todo o cariño do mundo. Boa viaxe, Tío Prudencio. Ata sempre.