Ramón Loureiro: «Grazas aos meus libros puiden volver falar cos meus mortos de novo»

O xornalista e escritor Ramón Loureiro (Sillobre, Fene, 1965) está convencido de que non é un quen «fai libros», senón que son os libros «os que o fan a un». Mañá, sábado, achegarase ata Espiral Maior Foro, en Carballo, para falar dos seus 25 anos de literatura, que ademais coinciden cos 35 de xornalismo. Ese cuarto de século de creación literaria será o eixo do acto, se ben de forma paralela presentará a súa obra Las máscaras del fin del mundo (Medulia Editorial), libro que, dalgunha maneira, festexa xustamente estes 25 anos.

—Un cuarto de século de escrita.

—Os meus libros naceron todos eles dunha intención, devolverlles a vida aos meus mortos, aínda que fose a modestísima vida do papel e da tinta. Estou satisfeito, creo que ese obxectivo se conseguiu. Grazas aos meus libros puiden volver falar cos meus mortos de novo. Son consciente de que a miña literatura puido ser moitas veces unha literatura desesperanzada, pero é que todos eses libros tratan de camiñar entre as sombras, sen por iso iluminalas necesariamente. Agora que pasaron 25 anos de literatura, o que quero facer, por riba de calquera outra cousa, é dar as grazas a todo o mundo que me acompañou nesta viaxe, tanto fóra de Galicia como en Galicia. Os lectores son esa familia que nós tamén temos. Las máscaras del fin del mundo é, de feito, unha forma de dar grazas.

—Foron conversas de catarse?

—Nalgún sentido, si. Todos os meus libros están escritos coa miña sangue, sobre fragmentos da miña pel. A escrita dos meus libros foi sempre un proceso doloroso, mais iso deu algúns froitos, como conseguir que, aínda sendo narrativa, habiten o territorio da poesía. Esa poesía que, como me dixo Luz Pozo, nos achega ao inmenso misterio que nos rodea. A iso aínda lle engadiría algo que me dixo un día Gamoneda: «La poesía es una forma superior de la verdad». Estou dacordo. Os meus libros son libros de ficción, pero creo que habitan a verdade.

—Libros nun territorio que deu en chamar Terra de Escandoi.

—Estou moi vinculado ao meu territorio vital. A Terra de Escandoi, que foi onde naceu o meu universo literario, é o meu Sillobre natal e todo o que desde alí se ve. Pero iso foise expandindo ao longo da miña xeografía persoal, a Galicia do norte. A iso deille en chamar a última de todas as Bretañas posibles, a que se estende dende a desembocadura do río Xuvia á do Eo. Un territorio que abrangue a área setentrional das provincias da Coruña e Lugo, unha Galicia especialmente abandonada, con problemas no sector naval, enerxético, en Alcoa, problemas coa pesca, a agricultura, a gandería... esa Galicia está nos meus libros reivindicada. Escribo obras de ficción, pero non vivo de costas á realidade. A miña xeografía persoal é esa Galicia do norte, pero, á vez, digo que é unha metáfora de todas as Galicias.

—Literatura e xornalismo, dualidade antiquísima. Hai fronteiras?

—O xornalismo é un xénero literario máis, un dos máis importantes. Non é un xénero de ficción, evidentemente, pero o xornalismo tamén é literatura. Reivindico o xornalismo que quere ter vontade de estilo en cada liña. Reivindico, tamén, o xornalismo que é servizo público: estou firmemente convencido de que sen xornalismo non hai liberdade. Tamén aos lectores de prensa lles estou agradecido, a todos.

—A inmediatez que hoxe se esixe fai máis dificultosa esa vontede de estilo? Son bos ou malos tempos?

—Vivimos momentos difíciles para o xornalismo, pero cales non o foron? A historia non avanza nunha única dirección. O xornalismo será cada vez máis necesario, non só porque sexa un sustento da democracia, senón porque hoxe, cando todo o mundo ten acceso a todo tipo de fontes, o xornalismo ten un papel máis relevante aínda. Non só ten que contar o que sucede, senón amosar que é fundamental, substantivo, segregándoo do secundario, adxectivo. O xornalismo no noso tempo é a mirada máis luminosa sobre a realidade dos días, non pasará xamais. Estou orgulloso de exercer esta profesión, tamén ao xornalismo lle dou as grazas.

—Algún proxecto entre mans?

—Creo que os meus libros xa están escritos. Proxecto literario, non, pero sempre tomo notas. A veces, deses cadernos vai nacendo un libro. Nacerá algún nun futuro? Non o sei.

—O seu estimado Carlos Casares era quen de escribir as súas columnas nos lugares máis diversos.

—Carlos foi para min un amigo moi querido. Acórdome del todos os días. Del digo o que dicía outro grande amigo noso, Basilio Losada: «Con media ducia de homes coma el, Galicia salvábase».

Cando e onde

Mañá, ás 12.00, nos Sábados Literarios de Espiral Maior Foro (Carballo). Loureiro estará acompañado por Xulia Díaz, presidenta do Club de Prensa de Ferrol; Xulio. L Valcárcel, escritor e editor (Medulia); e Miguel Anxo Fernán, director de Espiral Maior Foro, a quen Loureiro agradece. Ao longo deste 2022 xa se teñen feito outros actos similares polos 25 anos de escrita de Ramón, o inicial de xeito telemático co Centro Galego de Barcelona. 

---

---

---