Isabel da Rieira, unha vida comprometida cos veciños

Santiago Garrido Rial
Santi Garrido IN MEMORIAM

CARBALLO MUNICIPIO

20 nov 2019 . Actualizado a las 19:18 h.

Omartes despedimos para sempre a Isa. María Isabel Suárez Amado, Isabel da Rieira, de San Cremenzo de Pazos (Zas). Custa crelo, pero a vida é inxusta e realidade pode con todo. Foi un acto desgarrador e de respecto absoluto. Ata a chuvia se portou ben, era o menos que se lle podía pedir.

O cura lembrou parte da moita actividade que Isa desenvolveu nestes anos: a coral, a social, a cultural, a política… San Cremenzo é o que é, e como é, en parte, grazas ao seu traballo. Deuno todo. Traballou arreo e ben. Creo que, máis ou menos, o feito nos últimos tempos é de dominio común. E todo o que iso implicou, ademais do cariño persoal, explica a inmensa resposta na súa despedida.

Eu, de volta, pasando pola súa casa, acordeime dos seus (e meus) primeiros anos. Xa lonxanos, que pouco a pouco se van esvaecendo, e que non existen para os máis novos por motivos evidentes.

Lembrei a seu pai, Manolo. Manolo da Rieira. Moi boa xente. Isa herdou del o sorriso permanente, igual que de Élida, a súa nai, o carácter aberto e noble. Era un gran cesteiro. Lembrei a súa avoa, Carmela da Rieira. Viñera de Nantón, dos Rieiros de Nantón. Ao avó, Perfecto. Para nós, Prefeuto. Carpinteiro. Tiña un pequeno taller de carpintería diante da casa, cheo de ferramentas que tanto me gustaba ver e tocar cando subía aquel espazo, que agora xa non existe. Lembro a eira, as fabas alí botadas a secar. A horta de atrás, e como saltaba a ela dende fóra, ao lado da casa do Bernaldo. O pozo, tantos anos pechado, na beira da estrada. O cabanote ao outro lado, cheo de herba seca.

Ese foi o universo de Isa durante os seus primeiros anos, e o meu moitos días, e o de Pili, outra veciña. Eramos só eses tres rapaces en 200 metros. Alí fomos descubrindo o mundo, o noso mundo, ese que che queda marcado no ADN. Ás veces íamos xuntos coa súa nai a buscar a herba cerca do río e da Trigueira. Xogabamos aos agochos polos Regos. Non había pista de cemento aínda, que chegou, co esforzo de todos, polo 83. Moito aproveitamos o corral da casa de Marcelina, hoxe de Espasandín (ou do Rei), cun arró pegado á casa vella, e un carballo inmenso, precioso, que daba unha landuas enormes. O lugar das nosas pequenas quedadas. Ata abaixo seguía unha uveira, e outro carballo menor. Os dous desapareceron.

Lembro ir con ela ver as cheas, e mirar tamén se chegaba algún coche negro dende o cruce de Herminia, porque seguro que traería algún home de negro. Ir á confesón os venres con don Aquilino. Ao catecismo, os domingos. E á escola, xuntos, sempre esperando eu abaixo por ela, na súa porta, para coller o bus. ¡Moito tardabas, Isabel, moito! Ou moito apuraba eu. Tempos aqueles. Fóramos á escola con Claudina, a Castro. ¡Aquela si que era unha aventura! E á de Mariló, no verán. E máis tarde a Carballo, a coller o Finisterre na Hermida. Moitos días, moitos anos, moitas veces. Logo a vida, as súas voltas, o tempo, vainos cambiando e separando a todos, pero hai cousas que sempre estarán aí.

Isa quedou de par de Perfecto, de Carmela, de Manolo. No mesmo panteón. E de par de nós, tamén, para sempre.