O comedor do restaurante é un balcón con cristaleira pola que entra con forza o sol do mediodía. Abaixo vese xente paseando ás beiras do río. A seca fai que as ruínas do vello Portomarín reaparezan máis de medio século despois. Seguindo fotos antigas, un pode adiviñar onde estaba a igrexa, a alameda, o malecón, as casas señoriais, os rueiros estreitos que compoñían unha localidade medieval que en 1946 fora declarada Conxunto Histórico-Artístico polo propio Goberno. Como é posible que nun domingo de xaneiro o encoro presente este aspecto? Ao mesmo tempo, no sur de Italia os termómetros marcan temperaturas propias das rexións polares. Que sucede? A única explicación é algo que agora xa está incorporado ás nosas conversas máis cotiáns: o cambio climático. Dende mediados do século pasado a comunidade científica comezou a sospeitar que as concentracións de dióxido de carbono na atmosfera estaban a aumentar aceleradamente. Co paso dos anos, a teoría de que a actividade humana podía influír decisivamente no cambio climático foi gañando partidarios. A finais dos anos oitenta xa había unanimidade ao respecto. Anos de debates, lentitudes exasperantes, algúns acordos esperanzadores, desacordos... e volta a empezar, como se non acabaramos de ser conscientes de que estamos na conta atrás e que a explosión pode estar máis próxima do que agardamos. Por se fose pouco o visto, agora aparece Donald Trump, nomeado antonte presidente da nación máis poderosa do mundo. El afirmou na campaña electoral que a teoría do cambio climático era unha mera «farsa chinesa». Así estamos.
A camareira aparece cos primeiros pratos. O meu caldo de grelos semella unha extravagancia neste inverno mediterráneo. Esquezo a Trump e concéntrome no río Miño que baixa maino cara as terras de Chantada. Escoito un estrondo de risas. Na mesa do lado, alleo a calquera preocupación mundana, un matrimonio maior dá conta dun enorme chuletón. Comen sen présa. O vello, co humor acentuado polo viño, chíscalle o ollo á compañeira de mantel e cóntalle historias que andan entre o salgado e o picante.
Chega o segundo prato e vexo que na estancia entra outra parella. O tipo, de guedellas brancas e gafas de cristal groso, é unha referencia no xornalismo galego. Retirado dende hai anos, Perfecto Conde profundou coma poucos nos terreos máis enlamados da política e dos negocios. Aínda que sei que non se vai acordar de min (apenas coincidimos fugazmente nun par de ocasións) érgome a saudalo. Non me pregunten ben por que, supoño que por admiración ou por agradecemento: outros sacan selfies con Mostovoi ou con Mauro Silva.
Rematada a sobremesa, e antes de regresarmos para a casa, baixamos ao pé do río. Estremece pensar que nun inverno normal o volume de auga duplicaría ou triplicaría o actual. Hai seis meses, o delegado da propia Axencia Estatal de Meteoroloxía afirmou que as temperaturas medias en Galicia podían aumentar de aquí a final de século entre dous e seis graos. Despois do visto nos últimos anos, pode alguén asegurar que ese cambio non será aínda moito máis acelerado? Somos tan egoístas como especie que nos resistimos a abandonar un modelo de desenvolvemento que, ademais de condenar á miseria a media humanidade, sabemos que é in sostible. A fortísima crise económica que vivimos nesta última década está directamente relacionada cun planeta espoliado. Mentres, paseamos estupefactos polas ruínas do vello Portomarín ou comprobamos que en xaneiro é posible facer top-less nas dunas de Baldaio. Haberá a quen lle produza indiferenza, pero ser é simplemente terrible.