O autor de «Virtudes (e misterios)» vén de conversar sobre a súa obra en Espiral Maior Foro. Así foron as súas sensacións logo de pasar por Carballo
12 nov 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Xenialidade literaria, bonhomía e sensibilidade. Isto contan as redes que deixou o xornalista e escritor Xesús Fraga (1971) logo do seu paso por Carballo. O sábado, en Espiral Maior Foro, participou do club de lectura que, precisamente, vén de analizar a súa novela «Virtudes (e misterios)», Premio Nacional de Narrativa 2021. Fraga falou logo desa cita en Radio Voz:
—Deixou pegada en Carballo. Con que sensación saíu vostede de Espiral Maior? Contan que foron tres horas intensas.
—E incluso un pouquiño máis, diría, pero xa o di o tópico: cando un está pasándoo ben o tempo voa, e neste caso foi así. Para min é unha honra poder tratar de ti a ti coa xente que te le, e esta conversa foi moi interesante, nun ambiente moi agradable. Para un autor é moi enriquecedor, porque os lectores colócante diante do espello da túa obra e fan unhas lecturas nas que ti ao mellor nunca repararas. Foi o que pasou o sábado. Ademais do agarimo e hospitalidade que recibín, foi moi bonito ver como a xente interpretara as historias do libro á luz das súas experiencias e reflexións, cunhas análises moi finas. Quedei moi agradecido e de feito levei para a casa ideas e notas. Cando escribes estás, coma quen di, no medio da treboada, pero esta xente veo dende fóra e ten unha perspectiva diferente. O balance é, pois, fabuloso.
—Non semella doado...
—Tes que facerte á idea de que o libro, unha vez se publica, xa non é teu. Todo adquire sentido cando alguén o le. Se esa persoa ten o detalle de compartirche as súas lecturas, dalgunha forma péchase o círculo. É bonito, aínda que as veces tamén pode ser esgotador. Este libro é a historia da miña familia, polo que non se trata só de falar de personaxes que habitan as páxinas, senón que teñen referentes moi reais, forman parte da propia paisaxe emocional. Para ben ou para mal iso require un esforzo extra.
—Pon a exame á familia.
—[Ri]. Sen cualificalos nin xulgalos, tiña claro que non podía caer niso. Do que se trataba era de entender... O impacto que tivo a emigración nas nosas vidas. Que o meu avó materno, con tres fillas, decida emigrar a Venezuela, e deixalas atrás a elas e á muller. Durante cinco ou seis anos sen mandar unha peseta, sen saber nada del... Miña avoa, desesperada, emigra a Londres, logo vai miña nai, logo volve, aquí non hai traballo, logo casa con meu pai, acabo eu nacendo alá... Todo iso condiciona, pero non é un xuízo. Ao mellor un nesa situación cometería eses erros, ou outros, ou acertaría. É importante saber de onde vimos.
—Máis alá de galardóns tan importantes como ese Nacional de Narrativa, que lle esta reportando esta novela que, nunca mellor dito, é tan familiar?
—Primeiro, conseguir rematala. Foi un libro que me levou entre dez e doce anos. Certo que con moitas outras cousas ao mesmo tempo, pero sempre estaba aí, como un lastre. Chegou un momento no que era case unha obsesión. Rematalo, e que se publicase, foi ese primeiro logro, como acabar de correr unha carreira. Logo comezou outra. O libro chegou á xente, hai quen me escribe, mulleres que emigraron, fillos de emigrantes... A continuaron chegáronlle algúns premios, un deles ese Nacional de Narrativa, e iso permitiume abrir unha paréntese na vida xornalística para ver un pouquiño como é isto da vida de escritor. A iso me estou dedicando no último ano. A viaxar, a falar con xente, a falar da miña obra, pero tamén da literatura galega, da nosa lingua, da nosa cultura, da nosa emigración... Todo isto non sería posible sen o libro.
—Como xornalista que é, por que cre que chegan tanto historias persoais como esta?
—Unha das dúbidas que tiña era se isto lle interesaría a alguén. Pero ao final es consciente de que a literatura está chea de historias así, pequenas historias, episodios aparentemente intranscendentes, pero que gardan moito sentido ou que son capaces de conmover... Todo iso conségueo a literatura. Sabía que tiña unha boa historia, pero non se sería capaz de contala o suficientemente ben como para que a xente conectase. Contar as nosas historias axuda a romper estereotipos e prexuízos: aínda esta semana falabamos de se os galegos somos moi para dentro ou moi para fóra...
—Non hai historia pequena.
—Eu creo que non, e aí están esas aparentemente pequenas historias triunfando en grandes plataformas. Series galegas que se ven en todo mundo... Se tes unha boa historia e a sabes contar, non hai fronteiras nin barreiras.
—A escrita deixa a un nu?
—Tes que atopar un equilibrio entre o que contas e o que non. Pasa en todos os libros, pero se escribes da túa familia máis aínda. Corres o risco de caer na sensiblería, na bágoa fácil, e iso era algo polo que eu non quería pasar. E se me pasaba de frío? Por iso a busca do equilibro.
—E despois desta obra, que?
—Comecei un novo libro, quería aproveitar ben este tempo. Isto compaxínoo con obrigas: clubes de lectura, simposios, congresos, viaxes, feiras... Todo isto forma parte da vida do escritor, pero tamén son consciente da necesidade de protexer o tempo para escribir, para seguir construíndo e contando.