Expón en Compostela trinta acrílicos que reivindican voz e papel das mulleres do mar. Poden visitarse no Colexio de Fonseca
02 feb 2022 . Actualizado a las 09:52 h.Mulleres que viven en simbiose coa costa, cos peixes e que coñecen os pulsos das mareas. Coroadas de vida con ourizos ou percebes que lles nacen nos cabelos. Mulleres con escamas nunha pel afeita a vivir no salitre e no Nordés... Así son as Atlánticas da artista muxiá Viki Rivadulla (1964). Un batallón de mulleres que, dende finais de xaneiro e ata o 25 de marzo, poden ser visitadas de luns a venres no Colexio de Fonseca de Santiago, nunha exposición promovida pola área de Cultura da USC. Rivadulla, que falou en Radio Voz, está aberta a conducir algunha visita guiada un sábado: os interesados poden contactar con ela por correo ou redes sociais. Licenciada en Filosofía, técnica de Cultura, bonequeira, escultura, pintora... En todo o que fai Viki hai algo común: «Emoción polo lugar no que vivo. Paixón por defender o noso, compromiso coa terra».
—«Atlánticas» son 30 acrílicos dos anos 2020 e 2021, unha reflexión sobre un mundo mariñeiro e un mar vivido que se perde. Foi a pandemia un tempo fértil para vostede?
—Durante o confinamento non fun capaz de pintar. Empecei a pintar as Atlánticas preto xa maio do 2020, cando remataba o peche. Nin era capaz de ler nin de pintar, cousas que fago cada día da miña vida. Estaba como nun tempo de espera, estraño. Iso si, unha vez que me fun acostumando a esta nova realidade, xa comecei a traballar esta obra que dalgún xeito xa tiña proxectada, unha serie que xa tiña pensada, pero que non fora capaz de arrancar nese confinamento. Logo xa foi algo seguido: tiña esbozados moitos cadros, ideas anotadas nesa libretiña coa que sempre comezo... Levoume un ano, con outros traballos por medio.
—A muller e o mar son claves da súa obra. Ten falado da invisibilidade que elas sufriron no sector. Que é a muller para o mar?
—Tradicionalmente, a muller do mar aparece representada como unha muller que espera, que agarda no peirao, en terra, que aguanta do mundo cando o home está fóra, si, pero sendo silenciada e esquecida. E é moito máis ca iso, a muller do mar é todo menos unha muller pasiva que agarda. É unha muller traballadora. Sempre se fala do mar dende unha perspectiva masculina, co mariñeiro ou percebeiro como centro, pero hai mariñeiras, percebeiras, peixeiras, redeiras, palilleiras... Todo un entramado de mulleres que aguantan o peso do mundo do mar, da sociedade, transmitindo cal é a nosa forma de falar, a nosa forma de vida... Nos meus cadros transfórmoas nunha especie de seres míticos, porque eu véxoas así: mulleres fermosas, forzudas, case como amazonas. Mulleres que, baixo a miña mirada, viven nos cons, forman parte deles, son metade humanas metade peixes, en simbiose coa natureza, cunha cultura do mar na que se respecta e coida o medio, porque formamos parte del. É unha visión global deste mundo que habito.
—Un mundo que se está a perder. As súas «Atlánticas» fan un berro para tomar conciencia.
—As persoas que vivimos na costa vémolo día a día: pérdense os oficios, a forma de vida, estase cambiando nas vilas por un modelo turístico. Nada teño en contra disto, pero si é certo que se está plantexando de costas á realidade e a ese xeito de vida. O máis bonito para un turista sería chegar a un sitio e ver como se vive alí, mergullarse na súa cultura. Visitar un lugar ten que ser tamén entendelo un pouco, e nós temos que ter algo que mostrar. Se isto desaparece, se se cambia por outra cousa, baleira, que non amosa diferenza, identidade... É parte das ameazas a esta forma de vida, isto e outras cousas: políticas pesqueiras que desbaratan a flota, a pesca artesanal e a quen vive dela. As vilas do mar son vilas vivas, de moito movemento, mais os que vivimos nelas vemos como esmorecen cada día. Muxía nos 80 estaba cargada de xente todo o ano, con moitos barcos descargando peixe... Hoxe non podes ir á lonxa ver unha venda, case non hai descarga... Vivimos con xente dous meses, practicamente, e iso hai que solucionalo, facer algo antes de que non teña remedio. Pero semella que non hai moito interese.
—As «Atlánticas» miran de fronte a quen as olla, mesmo desafiantes, nada asoballadas. Hai unha mensaxe de perigo, pero as súas pinturas están cheas de cor.
—Porque o mundo do mar é un mundo de cor. A mensaxe é de perigo, pero tamén é de transmitir quen somos. Non todo é negativo, tamén está a beleza. Eu quero contar que mundo vizoso é este do que eu falo, cheo de vida. Os portos mesmos están cheos de cores: os azuis ou os vermellos das embarcacións están nos meus cadros. A Costa da Morte está chea de luz, pese a que veces se representa como tenebrosa, como un neboeiro. É unha luz marabillosa, especial: por iso chama a atención de tantos artistas, que veñen vivir e traballar aquí.
—Nacida en Monte Alto e veciña de Muxía, o mar no seu caso é legado e elección. Quedan aínda Atlánticas na Costa da Morte?
—Si, si, totalmente. Convivo con Atlánticas todos os días. Aquí están e estamos [ri], porque eu dalgunha maneira tamén son parte delas, quero formar parte delas. Nacín nunha familia de Muxía, miña nai era de aquí, aínda que marcharamos a Monte Alto. Sempre me chamou a atención o mundo do mar, e as Atlánticas están resistindo, dicindo que queren seguir sendo mulleres do mar, e vivindo do mar, pero nunhas condicións boas para facelo, non precarias.