Que ninguén busque a doenza coa que encabezamos este artigo en diccionarios médicos nin en tratados de sicoloxía. Supoño que non existe nada que se lle pareza nos manuais de patoloxías coñecidas. Pero a min dóuseme por chamarlle así a esa obstinación social, tristemente validada e consentida pola práctica constructiva (parece que tamén por algúns enxeñeiros e arquitectos) de que, á marxe do destino final para o que sexa concebida, toda edificación feita á beira da estrada ou camiño, ten que gardar toda ela o mesmo nivel que a liña rasante do vial desde o que ten acceso.
O que a priori se ten por unha regla técnica de xeral aplicación, vén producindo moitas veces, sobre todo fóra dos cascos urbanos de vilas e cidades, exemplos de atrocidade ambiental e, moitas outras, verdadeiras náuseas estéticas para a xente que observa e interpreta o mundo con algo máis de sentidiño.
A risco de ser inxusto coa miña apreciación personal, ese mal padecémolo con especial intensidade na Costa da Morte. Por aquí somos tan capaces de enterrar unha casa millonaria nun furoco de dez metros de fondo, cavada no granito máis resistente, como de erguer con piares tres plantas no ribazo, con tal de que a porta da casa (palafíto, habería que dicir) «dea á carretera».
Dirá o lector que a orografía da comarca, lixeiramente ondulada, condiciona e mesmo obriga a proceder de tal maneira. Porén, o argumento a favor de tan absurdo terraplanismo é inadmisible en xentes que fomos emigrantes en paises onde o único sitio chan é o campo de futbol e a piscina municipal.
Falo, por exemplo, de Suiza, de Austria, ou dalgunhas rexións de Francia, onde a autoridade urbanística non consinte más excavación que a estrictamente necesaria para a cimentación (alí onde non é exclusivo o uso da madeira).
Por buscar outra referencia de signo ben contrario, na inmensa planicie de Castela os ribeiráns do camiño pagan a precio de ouro o escaso ferrado de terra que presenta un picouto no relevo, para montar enrriba a súa casiña de xeito máis garboso.
Vén isto a conto dos 100.000 metros cúbicos de terra que levan movido, ou quedan por remover, na Revolta carballesa para levantar unha gran superficie comercial. Este espazo de opinión non dá para moito máis, nin está no meu ánimo meterme en fonduras de licencia de obra e informes de impacto ambiental. Pero unha parcela tan grande como aquela admitía un diseño constructivo escalonado e con acceso en levísima rampa, sen a máis mínima perda da súa funcionalidade.
Creo que o síndrome que apunto ten cura. A receta está, coma case sempre, nas mans de profesionais que, ademais de indubitados coñecementos técnicos, aposten decididamente pola renovación estética e pola sostenibilidade e respecto á contorna sobre da que deseñan a súa obra fabril ou habitacional.