EN CLAVE DE SOLPOR | Un loitador natural da Ponte do Porto, con fogar e vida fixada en Inglaterra
13 feb 2021 . Actualizado a las 05:00 h.A Ponte do Porto, 1 de novembro de 1948. Cando coñezo a este home, por mor do noso eido musical hai xa moitos anos e me conta a súa historia, o seu fado, e vía sempre a súa face sorrindo, a verdade é que me sinto un soberbio do destino, por así dicilo.
Antonio naceu san de pés a cabeza e listo coma un allo. Foi á escola da súa vila e dende moi pequeno comezou a sentir a tiraxe musical sen dúbidas polo vínculo cos seus tíos, Oliva e Julián, os da sala Calistenia. Cada domingo e festas de gardar ou vodas a eito naquel tempo, Antonio pasmaba escoitando aos músicos en enriba do palco. E sufría ao mesmo tempo, por non ser músico e ter que comezar de electricista co seu pai, Francisco da Lus, como así era coñecido polo oficio.
Aos 18 anos comeza a historia que hoxe nos trae. Súa irmá maior, Magdalena, emigrara a Inglaterra, alí casou cun inglés e foi quen o animou a facer a clásica maleta do galego, por así dicilo. Antonio sae con outro veciño da Ponte do Porto o domingo 6 de xullo de 1967, festa do Sacramento, despois de escoitar a sesión vermú da orquestra. Chegado á que sería a súa terra de por vida, neste caso Horley, ao lado do aeroporto de Gatwick-Este, e a 30 quilómetros de Londres, xa nos primeiros días, unha ollada á irmá do seu cuñado Jhon, Brenda, abondou entre ámbolos dous para dicirse algo coa mirada. Cóntame un paxariño que a ollada de esguello foi das dúas partes. Ou el quedou Brendado. Comeza a traballar por levar os papeis en regra. Primeiro na cociña dun centro de rehabilitación.¿Rehabilitación? Parece que foi un agoiro do que a el lle esperaba. Seis semanas adiante, unha mañá levántase cunha dor nas costas irresistible. Os compañeiros mándano para a cama.
A cousa ía a máis e tivo que subir á primeira ambulancia da súa vida ata o Hospital xeral de Redhill. Unhas placas de raios e mándano a outro hospital de especialidades. Chega o diagnóstico do seu destino: un tumor que fixera mágoa na medula espiñal. Nunca máis volvería a andar. Opérano por mor de curar a infección e uns días despois mándano de volta ao Redhill, onde queda ingresado tres meses. De novo ao mellor de Europa, o Stoke Mandevile Hospital. Pacientes de mundo enteiro: parapléxicos, tetrapléxicos, outros sen brazos e algún sen pernas. Comeza o enfrontamento á vida e Antonio tómao cunha resignación fóra do normal. Xogos Paralímpicos e rehabilitación durante nove meses máis. O reloxo e o almanaque xa non contan. Que facer?, pregúntase. As mans é o que me queda e a electrónica gústame, pois logo, á estudala. Pero ninguén lle dá traballo e de novo volve á casa da súa irmá tres meses. Regresa á casa materna no 1969 e ao Juan Calanejo un tempo, dende onde o pasan ao Hospital da Paz en Madrid. Consigue un novo método de electrónica, máis un pequeno acordeón agasallo de súa nai para ir aprendendo de oído.
Hai que pórlle proa á vida e anímase a formar parte do equipo de baloncesto que dirixía o doutor Moreno: estadio de Vallehermoso e torneos entre hospitais de Madrid, Barcelona, Sevilla e Toledo. Máis un palpexar no corazón vai a máis coas cartas e chamadas semanais de Brenda. Comeza a ver esa utópica luz ao final do túnel; un novo sol cada amencer; unha ilusión por sentirse querido e coñecer o sentimento do namoramento.
Comeza a faceta musical aprendendo solfexo e acordeón piano. Saen Los Póker e logo Los Auces. Traballo non faltaba, sobre todo contando coa axuda da súa tía Oliva, case unha segunda nai. Pero a tristemente espada de Damocles parecía pender riba da súa cabeza. Así, o 5 de novembro de 1972, unha avaría deixa sen luz eléctrica a zona porteña e seu pai, Francisco, acode ao transformador de Jallas, a súa empresa. Unha descarga déixao eivado dos organismos vitais e dez días despois falece. Son sete irmáns, e algúns menores de idade. Seguen como mal poden, pero Antonio pásaas duras en subir e baixar dos palcos. Ousa de novo en coller a ruta inglesa e formar alí a súa vida ao lado da xa «súa Brenda». Aínda que outro problema xurdiría: as inglesas non podían casar con estranxeiros, os ingleses parece ser que si. Ata que o ministro Mr. Eduard Hi, cambiou as regras e lle deu o mesmo poder ás mulleres.
Aquel 15 de marzo de 1975, déronse o si quero de por vida. Unhas semanas adiante, Antonio consigue un traballo axeitado, na Fábrica de Audífonos Hearing Aids. Nove anos despois, unha redución de plantilla por mor de ser vendida a Fábrica, déixao sen emprego. Mais se deica aquí chegara, esta non o arredra. Audífonos Galiton, así, cun toque galego, sería a súa empresa de autónomo, e, ao mesmo tempo, discurre unha disco-móbil: Antonio el Musicante, como o bautizaran os italianos. Sóbralle o traballo nos Centros Galegos, ben tocando el, ou coa disco.
Mentres súa nai viviu, non fallaron un verán na vila porteña. E cada tarde, os amigos tirábano ao mar na Praia de Lago e sen muletas, onde nadaba como cando era neno. Grava discos musicalizando á súa vila e aldeas da contorna. Coñece a X. Luís Blanco, do seu mesmo concello, quen o apoia a máis non poder. Xurden os temas: O Caldo da Riola; Imos pra Cereixo; Camelle é un encanto.... Logo, Marcial Mouzo na Radio Galega e coa voz do inesquecible Jorge Velo, porteño de casamento. Sen esquecer a Rafael Lema, que os levou co seu casete a Radio Voz para unha reportaxe. Antonio sigue vivindo na súa vila de adopción, Horley, e como el me conta co seu envexado sorriso: «Suso, a pesar de todo, conseguimos ‘fabricar’ un fillo e dúas fillas, dos cales xa temos catro netas». E por suposto, antes de comezar a ler, todos eles a solfexar e tocar un instrumento.
Colaboración: Antonio Rodríguez Caamaño.