José Ramón Liñeiro: «Cando explotou o Urquiola, nós xa estabamos a salvo no remolcador, vímolo dende terra»

A historia de José Ramón Liñeiro Antelo, Flores, que é como o coñecen en Camariñas polo alcume de seu pai comezou como a de case todos os da súa xeración. «A escola gustábame pouco e con 11 anos comecei ao mar. Meu pai tiña un barquiño e iamos ao camarón, ás vetas, os trasmallos...» detalla o mariñeiro agora xubilado que aos 13 anos xa tiña probado o cerco e a baixura coa familia Purrúa no mítico Lubina entre outros barcos coñecidos do pobo como o Mar Azul ou o Romance. Aínda que foi «aos 23-24, pouco despois de casar», cando viviu un momento histórico gravado na memoria dos principais desastres ambientais de Galicia e de Europa. «Eu embarquei o 17 de abril do 76. Era a miña primeira viaxe. Fomos a Persia pola canle de Suez e volvemos dando a volta polo cabo de Boa Esperanza. Así que iso debeu ser en maio-xuño», recorda, respecto a uns feitos que se produciron as 08.20 horas do 12 de maio: a entrada e embarrancamento do petroleiro Urquiola na Coruña coas posteriores explosións e o incendio, que mesmo se cobrou a vida do capitán.

«Xa foi entrando co práctico a bordo. Eu era engraxador e fogoneiro. Nós estabamos na máquina avante-atrás, avante-atrás pero dende a ponte non nos comunicaron absolutamente nada. Así que a min dixéronme: ‘Camariñas, vaite arriba a ver que pasa’. Ao subir xa vin unha gran mancha de petróleo pola popa e fun avisar aos compañeiros que subiran. Nós realmente non tivemos perigo porque, cando explotou o Urquiola e comezou a arder, xa estamos a salvo no remolcador, vímolo dende terra. Morreu o capitán porque quedaron a bordo el e máis o práctico. O práctico zafou, pero el saltou pola banda de terra e, aínda que sabía nadar moi ben, morreu por culpa do petróleo. Non deu saído», relata Flores que, case de maneira automática embarcou no Irache, outro petroleiro xemelgo da mesma compañía, a entonces poderosa Naviera Artola do País Vasco.

«Era moi boa empresa, moi legal. Cumpríase absolutamente todo canto poñía o convenio. Por exemplo, cando estabamos no Golfo Pérsico -que na máquina pasabámolo realmente mal porque ao quentar o petróleo coas caldeiras para descargalo abrasábache os pés- ao pasar de 45 graos pagábanche as horas penosas que lle chamaban e eran coma unha extra», explica para polo en contraposición das condicións, en ocasións máis precarias, que hai hoxe na mercante.

En calquera caso, o cambio de calidade de vida chegoulle co paso aos bulk carrier de gran, onde «xa podías subir a tomar o aire á cuberta cinco minutos» e descargaban en porto, non en boias como os petroleiros, e a tres horas de terra en lancha.

Xa visitara a bombardeada Hiroshima para reparar o Irache, pero foi despois no transporte de cereais onde percorreu a meirande parte do mundo, dende Estados Unidos á India, dende Canadá a Rusia e dende Europa a Sri Lanka cunhas campañas que habitualmente «eran de sete meses con dous de vacacións na casa» e que se facían especialmente longas pola falta de comunicación.

«Non sabías nada da muller e dos fillos. Podías falar cun teléfono de radio ao mellor cando te achegabas a terra ou ao mellor cando che coincidía parar en Bilbao ou en Barcelona. Despois o resto era todo telegramas. Morreu meu cuñado de Brañas Verdes con 16 anos e cando eu o souben levaba xa 15 días morto», relata Pepe que, ao marxe diso, garda moi bo recordo dos compañeiros de «Muros, Esteiro, O Freixo, Noia... Alí non era coma noutras empresas. Non existían os galóns. Ao xefe de máquinas e mesmo ao capitán víalos coa funda posta. Tiñamos nós un xefe, que se chamaba Andoni Altuve, que fixo unha copa no torno e organizounos un campionato de tute; outra vez un de a ver quen facía a mellor tortilla. Eran maneiras de pasar o tempo porque son moitas horas aí pechado sempre coa mesma xente», conclúe o camariñán que, co millón de pesetas que lle deron de liquidación, porque non pediu máis, pagou o casco do Flores, o pesqueiro de baixura que lle estaban a facer na Telleira, en Cabana e co que se xubilou aos 57 anos -dous despois do que lle correspondía- antes de vendelo para San Cibrao e o que hoxe descanse, xa fóra de servizo, en Burela.

Un gran susto

O maior susto da súa carreira levouno co Flores unha vez volvendo a terra cargado de xurelo e a punto de encallar nuns baixos. Agora, con 69 anos, acaba de sufrir un cancro de colon -«fixo onte tres meses que me operei», explica- do que se está a recuperar

---

---

---