Hai uns días, Santiago Garrido e eu estábamos na fermosa Brandoñas, cunhas vistas inverosímiles do Encoro da Fervenza, contemplando o maxestoso dun loureiro bravo. Unha variedade parecida, mais non igual, ao loureiro real. Unha planta cunha vinculación moi especial ao encoro e, asemade, a Baos. Tempo atrás, alí, as casas rodeábanse desta árbore para, unha, abrigar as vivendas das treboadas e, dúas, delimitar o espazo de cada casa. No 2007, cando por circunstancias excepcionais baixaron as augas deixando paso á enigmática pontella, crucei a Castrerón. A sensación viva de volver ao pasado e visualizar as ruínas do paso do tempo. Parecía unha terra virxe.
Daquela, pouco ou nada quedaba xa do que un día fora a casa e as terras dos meus. Non obstante, alí estaban, inamovibles e quedas, sendas ringleiras de loureiros altos e vizosos. Loureiros que, a ollos dunha rapaza de sete anos, semellaban colosos e xigantescos. Os maiores que visitaron aquel día Castrerón recoñeceron sen marcos ou restos das vivendas os espazos, todo grazas aos loureiros. Tempo atrás, cando Moncho Gándara visitou a riqueza megalítica da miña aldea, preguntoume se os loureiros que separaban as nosas casas eran os que eu describía nas últimas páxinas do libro. Comenteille que si. Hai más de 50 anos, no éxodo e na partida, a miña familia trouxo gamallos de loureiro bravo, coma quen leva a area da súa praia favorita a unha nova patria. Non trouxeron reliquias familiares nin alfaias materiais. Trouxeron plantas e vida.
Hoxe, viven verdes, árbores alongadas, senlleiras, que dan sombra no verán e abrigo no inverno coma o espírito protector da natureza. Non asemellan, pois, os loureiros unha metáfora máis da diáspora?