Carballo: A defensa do idioma propio

Opasado agosto 50 viaxeiros do Seminario de Estudos da Costa da Morte estivemos en Bélxica, un Estado relativamente moderno (creado en 1831) e conformado por dúas nacións, Flandes e Valonia, que só teñen en común a relixión católica, a monarquía e pouco máis. Non existe un idioma de común coñecemento por flamengos e valóns, pois os primeiros falan un idioma xermánico -o flamengo, semellante ó holandés- e os segundos o francés, de orixe latina. Deste xeito, en Flandes está todo en idioma flamengo (e nada en francés) e en Valonia ao contrario. Só Bruxelas é oficialmente bilingüe, pero na realidade non o é. Non houbo vontade, sobre todo por parte dos francófonos, de aprender o idioma do outro.

Durante todo o século XIX e a maior parte do XX os valóns eran os ricos, pois Valonia era a industrializada e os pobres flamengos, labregos (e emigrantes) na súa maior parte, vían como o seu idioma era relegado e desprezado na vida oficial, non só polos valóns francófonos, senón pola súa propia burguesía, cada vez máis afrancesada. A mediados do XIX houbo un tímido Rexurdimento literario (coincidente na época co galego) para reivindicar a validez da súa fala, que chegou a ser considerada lingua morta. Tiveron moitos atrancos, pero mantivéronse firmes, sobre todo na defensa da súa famosa fronteira lingüística, establecida en 1930, para evitar a penetración do francés no territorio de fala flamenga.

Pero nada é eterno, e ás veces danse cambios impensables, pois nos últimos anos cambiaron as tornas e os ricos, os que sosteñen o Estado belga, son agora os flamengos. ¡E non precisaron renunciar ó seu idioma de andar por casa para progresaren economicamente! Como para teres un bo emprego oficial en Bélxica tes que ser bilingüe, hoxe son os pais valóns os apurados en solicitaren clases de flamengo para os fillos, cando antes nin se lles pasaba pola cabeza.

A actitude lingüística flamenga nunca gozou de boa prensa, pois a súa reivindicación sempre foi considerada caprichosa; como se tivesen obriga de baixaren bandeira ante o superior prestixio do francés, que, ademais, en Bélxica non é maioritario, pois fálao o 32 % da poboación fronte ao 57 % o flamengo). Por iso pódenos chocar o caso recente do dono dunha tenda de antigüidades de Flandes, que se negou a negociar cun cliente español a venda dunha custosa peza porque este só lle falaba en francés. Antepuxo a defensa da súa lingua a facer un bo negocio.

Sen necesidade de chegarmos a comportamentos tan heroicos, en Galicia, aproveitando que hoxe se cumpren dez anos da Lei de Normalización Lingüística, votada por todos os partidos do Parlamento, fagamos por promover máis o noso idioma, falándoo e escribíndoo, e, secundando o chamamento de Prolingua (asociación apartidaria e plural en defensa do galego) para este día, diríxome en especial ós redactores e colaboradores dos xornais. Cómpre facelo máis visible. Sería, ademais, unha boa nova para a convivencia que nunha data tan sinalada a Xunta de Galicia retomase o consenso do ano 2003, cando o señor Feijoo era vicepresidente, e dese a esquecemento as funestas medidas desprotectoras do idioma tomadas en 2009.