En dúas ocasións puxo a súa vida en perigo para rescatar a mariñeiros, pero non se arrepinte
04 jul 2020 . Actualizado a las 14:31 h.Os tempos mudaron, e agora o lugar de nacemento non é motivo suficiente para marcar o camiño profesional dunha persoa, pero antes o feito de chegar ao mundo a carón dun porto pesqueiro era determinante. Francisco Ruiz Mariño sábeo ben. É de Castiñeiras (Ribeira) e desde ben pequeno pasaba as horas na dársena, entre os barcos que tiñan seu pai e seus tíos. Nunca planeou pola súa cabeza outra idea que non fora a de enrolarse nun deles, e con 12 anos xa sucaba as augas da costa fisterrá nos períodos de vacacións. Con 14 era fixo na tripulación do palangreiro que capitaneaba o seu proxenitor: «Hoxe en día consideraríase maltrato, pero daquela era o que había, e tamén gustaba. Eu estaba con varios mozos da miña idade e había harmonía entre nós».
O único que lembra con amargura daquelas primeiras travesías son os malos momentos que pasaba cando o tempo non axudaba e as ondas elevaban perigosamente o barco: «Mareábame, e téñoo pasado realmente mal, pero había que tragar a saliva para non ser tan covarde coma o compañeiro». Cando adquiriu experiencia mesmo se animou a seguir os pasos de tantos outros que atravesaban o charco á procura dunha fortuna maior: «Andei un tempo ao arrastre no Atlántico Sur, pero a morriña tirou por min e volvín».
Mercou o Sievil, o barco que o acompañou ata que hai pouco, feitos os 63 anos e con médico século de traxectoria mariña ás súas costas, Fran Ruiz decidiu xubilarse: «O meu fillo non quixo asumir tantas responsabilidades e tiven que vender. El anda ao mar, pero nun barco máis pequeno». Non lle recrimina a decisión tomada, consciente de que non corren bos tempos para os armadores: «O panorama está crítico, porque non hai quen queira ir ao mar, menos mal que hai catro inmigrantes aos que enrolar. Xubílanse os vellos, cada vez hai menos natalidade e os que nacen non queren este traballo. Como moito, estudan para andar en barcos máis grandes».
Balance positivo
O balance final que fai el da súa vida como mariñeiro é positivo: «Quizais aínda quedara algún aniño, pero acabas aburrido, porque todo son trabas. Se traes un rabo de máis, multa, e sempre hai que andar cos papeis a voltas». Aínda que a longa travesía na que se enrolou cando era só un neno tamén lle deixou momentos amargos. Asegura que os peores foron os dous naufraxios que, pese a non sufrir en carne propia, experimentou moi preto. Un ocorreu hai tres décadas. O Sievil estaba á altura de Sagres cando recibiu o aviso de que o Bravo Fachado, outro barco de Ribeira, fora ao fondo: «Eramos os que máis preto estabamos e alá fomos sen pensalo. Conseguimos collelos a todos vivos».
Tamén tivo final feliz o operativo de rescate que Fran Ruiz liderou un ano antes de xubilarse: «Era un mozo que viña da ameixa de Sálvora e foise a pique. Un barco viuno antes ca nós, pero como el estaba no medio da rompente non se atreveu a ir. Nós coñecemos o mar porque o mamamos desde pequenos, así que fomos. Menos mal que o rapaz tiña boa resistencia física, porque doutro xeito xa o traeriamos morto para terra».
Aínda lembra o tremor nas pernas, pero asegura que nos dous casos actuou sen pensar nas consecuencias: «No mar arriscas o pelexo por salvar a outro. Ás veces nin es consciente do risco que corres». Tamén a súa vida estivo nunha ocasión nas mans dos compañeiros. Era un día de inverno cando caeu ao mar, e a piques estivo de sufrir unha hipotermia. Tiña 21 anos e pensou en cambiar de profesión, pero non o fixo: «O mar tírache, porque é o teu medio de vida».
Á caza da quenlla
Cargadas de ledicia regresan á súa mente as xornadas de boa pesca: «O mellor é cando as capturas son abundantes e os prezos elevados. Esa é a gran satisfacción dun patrón, e tamén dun mariñeiro». Cando se refire á etapa dourada da súa traxectoria afloran no seu maxín estampas a unhas vinte millas da costa barbancesa, nun tempo no que participou na pesca de quenllas: «Ías co palangre a flote e ver como coleaba o tiburón era apaixonante». Non só a parte espectacular das campañas quedou gravada na mente deste mariñeiro ribeirense: «Facíanse moitos cartos». Pero cando as capturas pasaron a ser masivas polo interese que espertaban nos países asiáticos as aletas de dita especie reduciuse drasticamente o número de licenzas.
Bos tamén foron no pasado os tempos do polbo: «Hai catro décadas, Castiñeiras era terra de polbeiros. Aquí fomos dos primeiros en andar a esta especie, pero daquela respectábanse as vedas». A medida que o prezo subiu aumentou tamén o número de barcos e caeu a rendibilidade. É unha roda que xira de forma constante neste sector, un factor contra o que profesionais como Fran Ruiz se afixeron a lidar, pero que nunca puido coa atracción que esperta o mar.
O polbo, o rei
Aínda que -como bo home de mar que é- Fran Ruiz dálle a benvida na súa mesa a calquera especie pesqueira, sente predilección polo polbo. En calquera caso, lembra que todos os peixes teñen a súa época: «A raia en xaneiro é coma o carneiro». Para a actual, non dubida en recomendar unha boa sardiñada