La demanda de esta prestación a domicilio crece, por el envejecimiento y la soledad
30 sep 2019 . Actualizado a las 05:00 h.Dos de cada tres concellos de la provincia de A Coruña se han adherido ya al programa Xantar na casa y hay varios esperando su integración en este servicio, creado hace una década y gestionado por el Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar. Su gerente, Perfecto Rodríguez, constata la demanda creciente de una iniciativa dirigida a personas mayores o en situación de dependencia, y también en riesgo de exclusión social, que les proporciona «unha alimentación equilibrada e nutritiva, co que se evita o deterioro da súa calidade de vida». El envejecimiento de la población y la soledad explican este incremento.
Entre los usuarios -624, a principios de septiembre, en la provincia, que suma 875 beneficiarios-, la mayoría de más de 60 años, hay hombres y mujeres, de entornos urbanos y rurales. Casi todos viven solos, aunque también llega a parejas. Una vez a la semana reciben comida para siete días. «Leva un primeiro prato, un segundo e unha sobremesa; está pensado para o xantar, pero hai quen deixa un para a cea», detalla Rodríguez. Los menús se adaptan a las indicaciones del personal médico, en función de las patologías y las necesidades de cada comensal, sin sal, bajo en grasas, sin gluten, etcétera.
El receptor solo necesita una nevera para conservar los alimentos y un microondas para calentar los platos que lo requieren. «Se non dispoñen destes electrodomésticos, préstanselles a través do programa», comenta el gerente del Consorcio, que subraya «o alto grado de satisfacción» que muestran los usuarios.
Apenas se producen bajas
Pocos se dan de baja, salvo cuando una enfermedad merma su autonomía personal y les obliga a ingresar en una residencia, o si la situación familiar varía y alguna persona cercana puede atenderles. «O custe é de 6,27 euros por día; o usuario paga 1,67, un 25 %, o mesmo que aboan os concellos; e a Xunta, o outro 50 %», indica Rodríguez. El programa Xantar na casa oferta 1.400 plazas en toda Galicia. «Agora témolo que sacar de novo a concurso e imos ampliar ata as dúas mil, para que os concellos interesados poidan adherirse», avanza el responsable del Consorcio. «Desde a Xunta queremos potencialo porque permite que xente con certo grao de dependencia que desexa seguir vivindo no seu entorno poda facelo, co servizo de axuda no fogar e tamén co de teleasistencia nalgún caso. A xente maior, sobre todo no rural, quere seguir na súa casa», corrobora.
E insiste en que, además de garantizar una dieta saludable, «facilítalles un respiro ás familias, moitas viven e traballan na cidade e antes tiñan que estar máis pendentes». Sin olvidar «a parte social, o acompañamento, porque para algunhas persoas que viven soas é a única visita semanal. E o repartidor non só lles entrega a comida, senón que comproba o estado da persoa, e se detecta calquera deterioro respecto á semana anterior, comunícallo ao Consorcio, que llelo traslada aos servizos sociais municipais».
«É un servizo imprescindible, sobre todo nas parroquias»
Usuarios y ayuntamientos están contentos con el programa. El Concello de Outes tiene cubiertas las diez plazas asignadas. «E hai catro ou cinco persoas en lista de espera; solicitamos unha ampliación, pero aínda non nola deron», cuenta la trabajadora social. Berta Buján Casanova incide en la relevancia de este servicio en un municipio como Outes, «con moitas persoas maiores que viven soas, relativamente autónomas se reciben apoios, coma o servizo de axuda no fogar, para o aseo persoal e a limpeza da casa, e o xantar na casa».
El objetivo, remarca, radica en «retardar o máximo posible o ingreso nunha residencia; é moi triste ter que chegar a iso, cando non queda máis remedio... Os galegos somos moito da nosa casa». Dolores Romero, vecina de Outes de 91 años, tuvo que dejar su vivienda por problemas de salud. Durante un par de años recibía la comida a domicilio y ella misma reconoció en su día que le gustaba: «Non pode ser mellor, está moi rica». «Temos tanto homes coma mulleres, e tamén algún matrimonio maior, a comida é saudable e os usuarios están moi contentos», repasa Buján.
San Sadurniño, recién llegado
San Sadurniño es uno de los ayuntamientos que acaban de incorporarse al programa. «Asinamos o convenio hai un mes, é un recurso interesante para xente con problemas para facer o xantar, e así ten un control na alimentación», destaca el alcalde, el nacionalista Secundino García. «É xente á que se estaba atendendo con axuda no fogar, e así liberas ao persoal para as funcións que son dese servizo», añade. Su homólogo de Arzúa, el independiente José Luis García López, considera «imprescindible o programa, sobre todo nas parroquias». Como responsable del área de Benestar Social, relata que «ao principio, os usuarios son un pouco reacios, é xente maior, moita de máis de 80 anos, que ten outros valores, porque eles coidaron aos seus pais... Pero iso cambiou, o ritmo de vida é distinto. Despois xa están contentos e desde Servizos Sociais están pendentes de que todo marche ben e de resolver algún problema que poida xurdir, aínda que é un servizo que funciona ben e non dá contratempos».
Sada o Arzúa, de los pioneros
Arzúa fue de los primeros, igual que Sada. «Fomos pioneiros, desde que o implantou o bipartito, no ano 2009. Daquela tiñamos 25 prazas e o ano pasado déronnos cinco máis [había lista de agarda], con iso asegurámonos que as persoas teñan unha boa alimentación», apunta Isabel Reimunde (BNG), concejala sadense de Servizos Sociais. «A xente agradéceo moito, hai xente da vila e do rural -desgrana-. Tamén é unha maneira de alertar de certas situacións de vulnerabilidade na unidade familiar».