Como ben sabedes compañeiros, estamos no tempo de sulfatar as viñas. Arestora arden as últimas mañás da primavera. A luz é perpendicular nos mediodías. Camiñas pola antiga corredoira de Brión que desembocaba na estrada de Cespón-Abanqueiro. O sol golpea con forza na túa cabeza. Entre as casas da aldea, de súpeto descobres a sombra e a fresca penumbra dun soportal de pedra cun tellado sostido por vellas e escuras ripas de pino. Unha serena e inesperada orde de recordos vén abrazarche. E entón ves diante dos teus ollos o afastado día no que a coñeciches. Unha certeza pervive daquel encontro casual: nun instante intenso os dous corazóns vibraron ao mesmo tempo. E logo dunha curta pausa pensaches que aínda non chegara a hora do funesto e temido esquecemento. E imaxinácheste acariciando os minutos que aínda te esperan ao seu carón. E despois regresas ao presente daquel intre indeleble e murmuras: «Mediaba o mes de xuño, coma arestora. Facía unha pesada calor. E decidimos buscar a sombra das sombras. E ao mesmo tempo o arrecendo das herbas embriagaba a tarde e os campos, baixo un sol que anunciaba a lenta e silenciosa chegada do dourado estío».
Un pouco máis tarde contemplaches escenas dunha infancia de chuvia e cuarzo. E tamén mañás poboadas de mofo verde e réptiles durmidos entre os seixos. Era naqueles días estivais cando atravesabamos as brañas das Fontaíñas e tamén os Laguchos por unha pasantía sementada de pasais de pedra granítica. Iades para sulfatar a viña de uvas cachiño que estaba no Agriño. Avanzaba túa nai coa máquina ao lombo. Detrás, sobre as súas pegadas, marchabas ti co balde e as bolsas de óxido de cobre e de xofre. Eran momentos deliciosos. Mentres ela enxurraba a gomariza da parra, desde a testa sur da leira, ti mirabas para as mulleres que erguían castelos de táboas nos laterais do serradoiro dos Figueira. E entón lembrabas as veces que a túa nai che mandaba ir á fabrica de madeira por un saco de serraduras para enxoitar o corredor e as escaleiras da casa que revían pola humidade nos días que non deixaba de diluviar. Nada perturbaba aqueles vosos intres. Nin a morte figuraba na vosa orde do día, nin era unha esmola no voso quefacer cotián.
Cando completabades o traballo, antes de regresar para a casa, descansabades debaixo dun olmo, sentados sobre un círculo de herba verde. Escoitabades os chíos das crías dos paxaros nos seus niños, entre as frondosas ramas e follas dos carballos, dos amieiros, salgueiros, bieiteiros, vimieiros… Nas leiras dos arredores brillaban as espigas do trigo e do centeo. E había campos extensos de mosqueira, avea e cebada. E mentres rememorabas aqueles instantes, volveu outra vez a ti o saco das serraduras desde o fondo do caixón da memoria.
Prezados compañeiros! Naqueles ardorosos veráns de loiras denosiñas e estalos de piñas, naqueles amenceres de apaixonados concertos de merlos enfebrecidos de amor, espertabamos e asomabámonos ás fiestras a escoitar aqueles man a man de voces, frautas e outros instrumentos naturais. O son procedía de entre os loureiros e bieiteiros do Canto e dos Carrís. Lembras as melodías cando estás mercando unhas cereixas no posto de froitas do mercadiño. E logo de saborealas, rememoras os agónicos atardeceres de maio cando iamos botarlle a auga ás brañas das Fontaíñas, unha actividade que moitos desprezaban porque temían ás sambesugas. Mais nós pertenciamos a unha tribo de xente pegada ao terrón, á legoña e á fouza de ferro sen fundir. Pasaron moito anos antes de descubrir que esa ferramenta, que habitualmente se empregaba para cortar a herba ou silvas e toxos, tamén valía para segar pescozos e derramar sangue. Dicían que eramos máis de Caín ca de Abel, porque os nosos devanceiros adoraban deuses nórdicos, dunha estirpe colérica e sanguinaria.