Nunca metiamos as mans no buraco. Temiamos as serpes.
19 may 2024 . Actualizado a las 05:00 h.Cando nos solpores de abril despois de chover, túa nai ordenábache ir ás Cortiñas buscar verdura para acomerar os animais, era cando os caracois espertaban e coa súa eterna lentitude gabeaban cara á parte máis alta das coles e devorábanlles as follas máis tenras. Recordas que por aqueles afastados tempos, vós nunca ouvirades falar de que alguén sufrira «unha crise nerviosa». Non obstante si escoitarades dicir que algún veciño «estaba mal da cabeza». Tamén sabiamos que os maiores sinalaban ou catalogaban algunhas persoas coma «os toliños» da nosa comunidade. Vistos desde a nosa idade, aos que se referían non eran máis que unhas pobres criaturas, pacíficas e inofensivas. Infelices e pobres desgraciados cuxa única «maldade» consistía en que non encaixaban no dispositivo normativo e non aceptaban de boa gana o establecido, o cal os levaba a vivir nas marxes da aldea.
Caros compañeiros, é verdade que nós de pequenos lles tiñamos un pouco de medo e mesmo nos temos burlado dalgúns deles. Pero no momento oportuno, se estaban presentes, téñennos botado unha man, sobre todo cando os de máis idade querían abusar de nós. Entón defendíannos. E nós, pese á desconfianza que sentiamos fronte a eles, no fondo apreciabámolos e mesmo queriámolos. Eran os máis pobres e febles da nosa veciñanza. Durmían fóra da casa, entre a palla dos alpendres ou na barrela.
Contan, prezados amigos, que, por aquela mesma época, os máis rebeldes eran declarados «tolos» para seren anulados, recluídos en manicomios, amordazados ou coas man atadas en inclusas. Aínda que dun xeito moito máis sutil, delicado e fino, e por ende moito máis perverso, e que polo tanto case non se percibe, iso segue a ocorrer no noso brillante presente, esplendorosa actualidade onde o poder tanto se ocupa e preocupa pola nosa saúde física e mental. Sen embargo, nesta gaiola de ouro na que habitamos non se nos recomenda, agás que queiramos afundirnos nos muladares dos desperdicios, ter relación algunha co que se ten chamado «loucura de vivir».
Por atreverse a desobedecer esa lei non escrita, moitas mulleres e homes foron e son empurrados aos «estercoleiros». Aos colectores do lixo, onde son destinados os que se atreven a pensar cos sentidos. Nos Evanxeos fálase da «boa nova» como de «la locura proclamada en alta voz». Pódese dicir sen dubidar que hogano segue habendo meigas que continúan sendo arreboladas ás fogueiras, pese a que nestes nosos brillantes días nunca as vemos ardendo. E as criaturas que sofren esta forma de tortura invisible e incruenta non son precisamente os progres nin as feministas, dúas correntes empoderadas e das máis inquisitoriais de todos os tempos.
Rememoras escenas dun soño: rinchan as eguas nos pasteiros da memoria. Son os dous animais brancos (macho e femia) aburridos que viches encerrados detrás das casas vellas de Juanita, a dona da antiga taberna de Ferreiros. Nunca antes viras cabalos naquelas terras que foran de cultivo e agora ignoradas, pero que os dous equinos conservan limpas, coa herba curta. E de súpeto veste coa túa irmá Bea levando esterco nas angarellas para as viñas do Canto. No pano das lembranzas, abres a artesa da cociña na busca dunhas galletas de coco. Descóbrenche e foxes cara á eira. Escoitas o enérxico peteirar do peto no tallo dunha sobreira. Arrinca lascas de madeira coma a trencha dun carpinteiro. Cando de rapaces buscabamos niños deste misterioso e belo paxaro, gabeabamos polos escuros troncos dos carballos cubertos de liques e mofo seco. Nunca metiamos as mans no buraco. Temiamos as serpes.
As cobras sisean polas ardentes areas do deserto. Na medianoite, baixo o estrondo das bombas, unha nena chora dentro dunha pobre tenda de lona. Unha nai canta este arrolo: «Non son poeta / son a oposición do poder / desde outro reino».