«Chega a nova estación, mentres o inverno dá unha última colexada: cae unha sarabiada. Xa case non tiñamos recordo do pedrazo»
05 mar 2023 . Actualizado a las 12:04 h.Salgueiros florecidos na beira da fonte das Certaíñas na fría tarde de febreiro. Fermosa é a brancura das calas que adornan o bordo do muro do adro da capela do Santo Sanmartiño. E tamén a das flores da magnolia que se ergue á dereita da estrada para Cespón, diante dunha das dúas casas que hai preto da antiga muralla do pazo de Agüeiros. E de súpeto as nubes viñeron derivando polo mar do ceo, apagouse o sol e caeron unhas pingueiras de choiva. E, deseguido, escoitouse o estrondo dunha sarabiada ao golpear sobre do verde canaval.
Anúnciase a primavera. Renace a herba. Agroman os labores das viñas e as ramas das árbores. A ampla variedade cromática fala do ciclo vital que xa de nenos vos explicaran mestras e mestres na escola, mentres vós soñabades con misteriosos barrancos ateigados de silveiras, arbustos e perigosas criaturas que moraban entre a maleza. Como entón, aquí está o eterno ciclo existencial: o incansable florecer e a inesgotábel putrefacción. Nacer, crecer, morrer.
Chega a nova estación, mentres o inverno dá unha última colexada: cae unha sarabiada. Xa case non tiñamos recordo do pedrazo. E nesta xeada tarde de febreiro reaparece ese incómodo inquilino que dorme no teu cuarto sombrío. E faino para lembrarche a túa primeira viaxe a Os Ancares. Alta montaña lucense. Lembras? Até aló vos desprazastes o Ignacio, Xefa, Pombita e ti no 600 do primeiro. Na ascensión subistes polas faldras da serra que caían en picado sobre angostos vales. Unha luz azulada de inverno iluminaba o sinuoso camiño. Arriba, só topastes neve callada no picouto máis alto da cadea montañosa: o dos Tres Bispos.
A auga esvaraba enfebrecida polos carreiros das ladeiras e dos cavorcos. No fondo, agardaban por ela as estreitas brañas, o gando pacendo e o escuro curso dun río. Arriba, sombras e negra terra pelada nunha paraxe sen paxaros, sen estrelas. Alegría no amencer do día seguinte: un inmenso cobertor branco duns vinte centímetros de espesor cubría a totalidade do visible. Xogos, carreiras de sacos, batallas de bólas de xeo… Impagable fermosura dos teitos recubertos de folerpas das pallozas da aldea de O Piornedo, envolta nunha gasa de brétema.
O lume. Comer e beber ao redor dunha grande fogueira de leña sobre a lareira, unha enorme laxe de granito rodeada de cachifallos: cacerolas, olas, caldeiros de metal, grellas tintadas de ferruxe… Xunto ao lume, un home doutra aldea da serra bebe un viño do Barco de Valdeorras cos ollos cravados nas chamas que soben e baixan. E comeza a falar co do lado. E vai e cóntalle un relato sobre lobos, animais malqueridos dos campesiños.
E agora recordas o que dicía aquel vello montañés de poboada barba branca: «Eses intelixentes animais non merecen a mala sona que teñen, non a merecen. Algúns deles mesmo son boas e fieis criaturas, que só matan outros animais cando xa están mortos ou para morrer». E lembrou que cando de mozo completou, por mor dun ofrecemento que lle fixera ao Apóstolo, o Camiño de Santiago entre Pedrafita do Cebreiro e Compostela estivo acompañado en todo o traxecto por un vello lobo totalmente negro, agás tres pintas brancas na punta do rabo. Coñecera a este cánido cando aínda era un lobeto e atopouno no monte atrapado nunha trampa mortal. Ceibouno e como pagamento sempre lle gardou unha inquebrantable fidelidade.
Cando o teu inquilino interno calou, despois dunha pausa, recordaches que ante a posibilidade de quedar illados aló arriba en Cervantes, abandonastes ao terceiro día Os Ancares. E non acabastes no fondeiro dun val de puro milagre: no descenso o 600 saíuse da estrada e quedou colgado na beira da gabia cuberta de neve. Penduraba no arame o automóbil que, logo de fuxir del, endereitastes e colocastes na calzada.
Baixastes cagados de medo e máis lentos ca un cabalo coxo. Finalmente terminastes pasando a noite na cidade de Lugo, no piso dun amigo. Foi hai moitos anos. Mais a ferida da neve pervive indeleble no monte da memoria.