Esther Rincón-Benzalá: «Hai moitas maneiras de vestir ben un cadro, e non só unha»

EME CARTEA

BARBANZA

Ester Rincón-Benzalá, pintora. Abralde

Amante de todos os estilos, o impresionismo é o que máis lle atrae

26 mar 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

O mundo da arte é persistente e á vez cambiante. E unha das discusións frecuentes é a de progreso fronte á de evolución artística. O sismo das vangardas de inicios do século XX acadou os anos setenta da mesma centuria, intre en que se inicia o movemento posmodernista, continuación de estilos anteriores ou simple mestura dos mesmos. Un período en que «todo vale», cunha forte dose de fugacidade, de confusión e reorientación de técnicas e estilos, mediatizado polos avances tecnolóxicos e dixitais de hoxe en día: realidade virtual, internet, pantallas táctiles, graffiti... converten a arte nunha permanente busca emocional por medio das máis diversas técnicas, materias, ferramentas, estilos e canons cara a novos logros artísticos.

?Dende cando che vén a túa vocación pola pintura?

—Desde nena. Recordo que, con nove anos, era a materia que máis feliz me facía a cotián, e iso, sumado aos parabéns dos profesores, facía que esperase a clase de debuxo con devezo e fruición. E este sentimento seguiume e perseguiume ao longo dos anos, como algo perentorio e pracenteiro.

?A enmarcación, que rol cumpre na historia da arte ao teu ver?

—A enmarcación encerra unha parte artística e humana. Primeiro, saber o que o cliente quere, e ir asesorándoo a medida que avanza na súa escolla. E segundo, que a elección do marco é un don innato; depende do gusto, da sensibilidade e, por desgraza, do que a persoa quere ou pode pagar. Pero, basicamente, o marco ten que estar ao servizo da obra; e o paspartú dálle aire, alento, déixaa respirar, axuda o estilo. Con todo, debemos saber que hai moitas maneiras de vestir ben un cadro, e non só unha.

?Que tal as vendas de arte en Ribeira?

—Ribeira exerce de centro e polo de atracción para moita xente, e non só en tempos de vacacións. Iso acrecenta as posibilidades das vendas. Hai unha gran variedade de clientes e motivacións á hora de mercar un cadro, dende un simple obxecto de decoración ata o desfrute puramente artístico, en si ou polo renome do artista. Pero, á fin, case sempre predomina o gusto particular do comprador, a cor, a composición, a historia que o cadro nos conta ou suxire e, incluso, o enmarcado. Acompañar o cliente nas súas dúbidas, aconsellalo con discreción e respecto, forma parte do ritual diario. En fin, exercitar a difícil arte de vender e convencer. E todos contentos.

?Como valoras a formación na profesión dun/dunha artista?

—Para min, a formación técnica, máis ou menos regrada, é sempre garantía de traballo ben feito. O ensino da arte acelera a aprendizaxe á hora de crear, acurtando o sempre difícil camiño no uso dos instrumentos, técnicas e procedementos pictóricos. O autodidactismo ou aprendizaxe autónoma pode ter ese punto de maior liberdade e de menor condicionamento para exercer a creación, orixinal, anovadora, pero o verdadeiro artista é quen de abstraerse e esquecer o aprendido para sentirse libre, sen ataduras a modelos dados, e evitar a copia, o plaxio ou a «pintura de bazar» romántica, falsamente realista.

?E se falamos de estilos?

—Confeso que teño certa dificultade para elixir un estilo. Como persoa amante da arte en xeral, en todos os estilos vexo cousas boas que me atraen e das que desfruto. Mais, para ser sincera, recoñezo que o impresionismo é talvez o estilo pictórico que máis me atrae e me enche. Razón? Pois a súa luminosidade mediterránea. Foi o gran movemento en pintura que inaugura un novo xeito de representación da realidade, polo tipo de pincelada rápida, espontánea, visible, que crea esa vibración de intensidade e lixeireza na retina. E na historia da arte. A súa constante experimentación, a súa paleta de cores primarias puras, ao aire libre, a súa preferencia pola luz e a cor en detrimento da forma, fan que eu prefira este estilo, fronte a outras correntes máis emocionais, reflexo do mundo interior en crise do artista, e que se amosa en formas atormentadas e distorsionadas.

?Entre os teus modelos de pintores famosos, por cal ou cales te pronuncias?

—En coherencia cos meus gustos, sen dúbida teño que subliñar a gran figura de Joaquín Sorolla, o prolífico pintor valenciano, representante do impresionismo dito español, e luminista. Captou coma ninguén esas escenas típicas das costas e das praias valencianas, nas que condensa toda a forza e a paixón lumínica das xentes e das paisaxes mediterráneas. E, nesta liña, aprecio con devoción a figura de Cecilio Pla, que viviu e pintou entre o modernismo e o impresionismo, e que competiu en calidade co mesmo Sorolla, coetáneo seu, en tanto que soubo plasmar con verdadeira mestría esa mesma luz incendiada e vital do Levante español, en escenas tamén propias de praia e sol. Admiro así mesmo a obra de Richard Smith, relacionado nos inicios cos Campos de Cor e co Pop art, e que evoluciona cara a unha pintura tridimensional, de gran riqueza estilística.

Pero, no fondo, ningún movemento pictórico me é alleo!

Un tránsito de Jerez a Ribeira

Nacín en Jerez de la Frontera, Cádiz. Son alumna da primeira promoción de B.U.P. Pero empecei os meus estudos de primaria no Colexio Público de Pozoblanco (Córdoba) con 6 anos e, con 8, pasei ao Colexio Público Virgen de la Oliva de Vejer de la Frontera. Con 9, un curso no Colexio La Salle Sagrado Corazón de Jesús, en Jerez, barrio de San Miguel —en cuxa igrexa se bautizou Lola Flores—. Foi logo Puertollano no Colexio María Inmaculada (Ciudad Real), onde rematei Primaria e iniciei o bacharelato. Virían despois tres cursos nas Carmelitas de Ourense, e logo no Instituto para estudar BUP e COU. Gustábanme as Belas Artes pero, finalmente, fixen Maxisterio en Ourense, por proximidade e comodidade mais tamén por vocación. Debo dicir que son unha profesora frustrada por non ter exercido esta marabillosa e determinante profesión. Despois de casar, esperábame Ribeira onde, ao pouco, montei a Tenda Rincón-Benzalá de enmarcación, belas artes, manualidades, exposición e venda de obra orixinal.

Na Escola de Artes e Oficios de Ourense realicei durante tres anos cursos de debuxo artístico (lapis, carbón e difumino), copia de xeso, e modelado en barro. Eran tempos de esperanza animados pola maxia artística e humana dun Xaime Quessada ou dun Vidal Souto.

Na miña formación realizo cursos de gravado, óleo, pastel, acrílico e plumiña. Discípula de Javier Cordero Torrón (gravado), Xoán Fernández, Crusat e Raúl López. E, no Museo do Gravado de Artes (Ribeira), fago os cursos de Gravado 3D en polpa de papel (2018), Gravado V33 (2019) e de Gravado á pluma (2020).

No ano 2004 expoño no Estudio 34 (Ourense), así como no Liceo da mesma cidade en 2007. Participo en distintas exposicións colectivas na comarca do Barbanza, como BarbantiaRte, Nós-Outras, e nas tres exposicións itinerantes nadas dos cursos impartidos polo profesor salmantino José Fuentes, en Artes.

Polo demais, a tenda que rexento en Ribeira mantenme en contacto permanente co mundo da arte, sen nunca deixar de lado o mundo da creación e da formación, en constante revisión e evolución.