Contaban miñas tías que cando nacín, no febreiro do 49, baixaba polos prados cubertos de branca xeada unha enorme lingua de néboa. Que afiados ventos do norte coábanse polas fendeduras das portas de madeira de dobre folla das casas da aldea. Que eran tempos de tardes escuras. E que o parto ocorreu moi rápido. Miña nai tiña tanta práctica, xa parira antes seis fillos, que, cando chegou a comadroa, xa me protexía entre os seus brazos.
Dez anos antes, no mes de xaneiro, a nosa pequena irmá Irlanda estaba desolada e choraba pola morte do seu vate W.B. Yeats. Segundo conta o poeta inglés W.H. Auden, a súa morte tivo lugar nun día negro e frío, no que os lobos percorrían os bosques de coníferas e ao río campesiño seguían sen seducilo os peiraos elegantes.
Coa perspectiva que aportan os moitos anos transcorridos dende entón, pensas que poucos ou xa case ninguén evoca o teu nacemento, pero que, efectivamente, un puñado de miles rememoran o falecemento do vate irlandés igual que se rememora a xornada na que un (calquera) fixo algo excepcional, como facer un canto do fracaso humano.
Mais cando miras para aquel día no calendario, naquela xornada na que os cans calaban agochados ao abrigo nos alboios, estimas a magnífica arquitectura das nosas aldeas, só denostada polos pijos urbanitas, e a nosa meteoroloxía. Estímalas porque eran moi propicias para crear e inventar historias fantásticas e humanamente fantasmais, como, por exemplo, o noso inimitable Fendetestas de O bosque animado, aquel bandido que non era nin capaz de amedrentar aos cativos nin ás vellas. Quen metían un medo do demo eran aquelas almas en pena que vagaban de noite polos camiños e corredoiras. As cousas do outro mundo, esas si que eran serias. Mira que se era verdade que volvían os avós e os tíos do outro lado e contaban as falcatruada que fixeras cos amigos e que levabas agochadas no teu peitiño de pardalciño!
No poema escrito na memoria de W.B. Yeats, Auden recita: «Co cultivo do teu verso/ Torna en viñedo o maleficio/...». Que é o que nos quere dicir o vate? Talvez que nos aceptemos tal como somos, con todos os nosos defectos, aos cales lles temos que dar unha forma, unha forma de vida? Ou quizais que se queremos vivir, témolo que facer ao noso xeito, e que de nada vale que mendiguemos ser aceptados? Só podemos empuñar as nosas armas para converter a nosa «anomalía» nun viñedo, nun monumento.
Neste sentido, en Ética da desorde, de Ignacio Castro, lemos: «La libertad no es huir de la fatalidad natal, el sentimiento de lo que ya eres, ese ancestral ser así que te empuja. La libertad consiste más bien en el coraje de entrar en lo que pesa en nuestras vidas...».