É unha mañá espléndida de outono. A luz, peneirada por unha néboa lixeirísima que creba e apaga as raiolas do sol, cae paseniño sobre o porto e matiza coas distancias.
Vivendas, praias, viñas e bosques dos arredores do mar aparecen envoltos nunha atmosfera de lene paz. Nin unha dureza, nada que manque nos ollos. As lanchas de pesca, xeitos e dornas, enarboran os seus pendóns de festa.
Na parroquia do Castelo do Deán celébrase a festa de Xesús de Nazaret. Vai saír a famosa procesión das mortallas. Das aldeas próximas chegan ata a igrexa os ofrecidos. Son xentes que se salvaron dalgunha enfermidade grave e fixeron voto de asistir a esta procesión, cos seus hábitos mortuorios, tras o cadaleito que, doutro xeito, os conducirá á súa derradeira morada.
Agora vedes estes resucitados, por un milagre do Nazareno, limparse ás portas do templo o po e a suor da xornada. Homes de barbas descoidadas, enfundados en fúnebres vestimentas. Mulleres pálidas, esmorecidas aínda pola pegada tráxica sobre os seus rostros cadavéricos. Criaturas que súas mesmas nais erguen nos brazos, cubertas tamén de hábito, lúgubres... Todos entran para cumprir as súas promesas, de xeonllos, arrastrados sobre as frías lousas, ata o altar onde se venera a imaxe de Xesús.
Logo vén a procesión. Nela van os ofrecidos, detrás de cadanseu cadaleito, levado ás mans, fixa a vista nel, lembrando o camiño eterno. Óense os golpes secos do redobre.