Unha bandeira vermella coma o inferno e negra coma o pecado

Alberto Ibáñez

VILAGARCÍA DE AROUSA

Martina Miser

Ádega proxecta o 8 de febreiro, ás nove da noite, a película «Canoa», coa que se dará inicio a un ciclo de cinema latinoamericano

06 feb 2023 . Actualizado a las 13:00 h.

Faltan escasas catro semanas para o acontecemento da década en México, os Xogos Olímpicos de 1968. As revolucións de estudiantes percorren o planeta dende París a Praga, pasando por Berlín, Washington, Buenos Aires e por suposto Cidade de México, onde as tanquetas formaron parte por algúns días da paisaxe urbana do Zócalo. A dúas horas de alí e a menos de media hora de Puebla, atópase unha pequena poboación ao carón do volcán La Malinche, a cal semella allea a estes feitos agora históricos. Trátase de San Miguel de Canoa, un pobo cunhas taxas de alfabetización e de prosperidade moi baixas, e onde a meirande parte dos seus habitantes non falaban castelán se non náhualt, o que os illaba máis se cabe de todo aquel lugar do mundo que se atopaba máis aló dos seus horizontes. Mais alí, en Canoa, tamén vivía Enrique Meza, un crego fanático que era de feito o verdadeiro cacique da aldea, e que días antes da fatídica noite do 14 de setembro, proclamara un sermón cheo de paranoia anticomunista, que axiña foi calando nos seus veciños, os que se foron convencendo de que en pouco tempo esa bandeira «vermella coma o inferno e negra coma o pecado» remataría por estar pendurada no alto da súa propia igrexa.

Ignorantes da histeria colectiva que estaba a piques de estoupar, cinco xóvenes traballadores da Universidade Autónoma de Puebla deciden saír de excursión ao pico Malinche. Unha vez alí, víronse sorprendidos por unha trevoada, que hoxe parécenos premonitoria da outra que estaba por vir; mais esta non viña cargada de inofensivas pingas de auga, se non baixo a forma dunha turba enlouquedica e armada de paus, machetes e fachos, pero sobre todo de ira, de odio e ávida de sangue. Unha caterva que pensaba que estábase defendendo dun perigo inminente, mais esta ameaza era en realidade tan inofensiva coma calquera das pingas de auga que estaban caendo sobre as súas erosionadas i ermas terras.

Baseándose neste lamentable suceso, o director mexicano Felipe Cazals dirixiu en 1976 un dos mellores filmes da historia do seu país, o cal foi plantexado coma un interesante xogo de formatos no que predomina o de docuficción. Aínda que a película foi rodada sete anos despois dos feitos xa mencionados, non poideron rodala na propia Canoa, tendo que facelo nunha localidade próxima chamada Santa Rita Tlahuapan.

A pesar de co filme tivo as súas dificultades coa censura, acabou sendo un gran éxito, chegando a gañar o Oso de Prata no Festival de Berlín.

 Posdata: Os agresores ficaron impunes.