Da señora, do político e do letreiro feos

Avelino Ochoa
Avelino Ochoa VENTO DA TRAVESÍA

O GROVE

MONICA IRAGO

«Es que a mi que me expliquen las costumbres de los gallegos», preguntaba, indignada, unha turista na illa da Toxa

24 jul 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

Estes días, en lugares emblemáticos para o turismo, producíronse dúas anécdotas que reflicten algo así como un colonialismo turístico consentido. A maioría dos domingos compro La Voz no quiosco-estanco da Toxa. O pasado atopeime cunha fileira de persoas, unhas a adquirir lotaría e outras tabaco, a prensa, o que fose. Precedíame unha señorona —debería dicir señoriña?— madrileña, enxoiada xa de mañanciña e, para o meu ver, fea. Non é despectivo que diga fea, entre outras razóns porque fea significa que produce unha impresión desagradable aos sentidos ou ao intelecto. Unha definición acaída a este caso. Naquel pequeno intre de espera, ela, fea, refungaba, rosmaba, dicindo que non vía por que facer cola. Cando lle tocou entrar, as dependentas atendérona en perfecto castelán indicándolle —nun ton cordial— onde se podía adquirir a lotaría e algunha cousa máis. Ela, voceando como se adoita nos bares populares de Madrid, —a min atórdame ese barullo— berrou sen mirar a ninguén, como se esperase que todos estivésemos pendentes dela, «es que no entiendo las costumbres de los gallegos». Non houbo contestación nin sei se o resto da xente que esperaba era galega, pero actuamos como quen oe chover. Eu din en matinar en de que costume falaría: en Madrid non haberá colas, non se venderá tabaco nos estancos, non terán quioscos de prensa ben atendidos?. Un estanco coa bandeira de España, tabaco de Tabacalera, lotaría nacional, a que costume se referiría?. Como non topou interlocutor nas educadísimas traballadoras, dirixiuse aos que permaneciamos na fileira, e volta e dálle : «Es que a mi que me expliquen las costumbres de los gallegos». Quedou sen resposta, como se se escoitase ladrar, mentres as traballadoras, con exquisitez, facían o imposible porque dixese o que quería. Pero nada, aquela señora, fea, seguiu a vociferar sobre os costumes dos galegos. Era evidente a súa intención, fea como ela, de aproveitar para aldraxar, e que no seu feo, pobre e malvado subconsciente pretendía ofendernos se cadra por vernos distintos. Ese incidente hai que poñelo en relación co estúpido comunicado do PP de Baiona propondo que durante o verán falemos só castelán —puido dicir inglés— e non no noso «dialecto» (sic) porque hai moitos visitantes. Certo é que o PP rectificou, pero non expulsou ao iñorante e férido e duro, imbécil e escuro que asinou tal postulado, que tamén é verdadeiramente feo. No fondo, estas dúas anécdotas teñen, aparte da fealdade, un punto en común que é esa especie de sentimento que nos fai pensar, unha e outra vez, que temos que ser compracentes e submisos cos turistas e adaptarnos a eles. Criadiños colonizados. Aínda que esa actitude implique renunciar ás nosas máis íntimas conviccións, ao noso xeito de ser ou á nosa lingua. É unha conduta xeneralizada difícil de entender, porque o turista de futuro é o que busca autenticidade e profesionalidade. E razoándoo incluso con simpleza, se esta terra non fose diferente, non recibiría visitantes; ou considerando que o idioma galego enténdeo á forza quen saiba castelán. Sempre quedarei preguntando se se acaso aquela señora fea visitase o País Vasco, ou China, por poñer, diría o mesmo; ou se noutro lugar con anfitrións con idioma de seu —inglés, francés, catalán— algún partido político sairía pedindo que a fala propia fose estacional, de setembro a xuño. A señora fea, ata é posible que soubese o terreo que pisaba e o redactor feo da nota do PP baionés, tamén. A fea dixo aquelas palabras nun lugar que ten o topónimo deturpado na súa mesma entrada —en terreo público municipal— nun gran cartel, feo, que pon en letras grandes o inexistente La Toja, e debaixo, en caracteres menores, A Toxa. Un símbolo, feo, de submisión consentida. Ou de opresión.