José Manuel Barreiro, un cuarto de siglo en las aulas del Cabanillas

Maruxa Alfonso Laya
m. alfonso CAMBADOS / LA VOZ

CAMBADOS

OSCAR VíFER

Por sus clases de física y tecnología pasaron las últimas veinticinco generaciones de estudiantes cambadeses

20 oct 2018 . Actualizado a las 05:00 h.

José Manuel Barreiro ha tenido que echar cuentas. «Un deixa pasar esta cousa dos anos», relata, y cuando se da cuenta resulta que ha pasado un cuarto de siglo. Veinticinco años, que se dice pronto, enseñando física y química y tecnología a todos aquellos estudiantes que pasaron por las aulas del Ramón Cabanillas de Cambados. El pasado curso fue el último que se puso al frente de una clase, «podería ter marchado antes, pero preferín completar o ciclo, rematar o curso e deixar o traballo concluído», explica. Ayer volvió a Cambados, pero para su despedida. Para recibir el cariño de los que durante ese cuarto de siglo fueron sus compañeros. «Eramos un grande equipo, do que non teño máis que sentirme orgulloso», asegura mientras se acuerda también de los que ya no están, de los que se quedaron en el camino. «Estou contentísimo de ter estado cun equipo tan fabuloso de xente, máis ca traballo eramos unha familia», añade.

Corría el curso 92 /93 cuando Barreiro aterrizó en el instituto cambadés con su plaza definitiva. Natural de O Grove, el Ramón Cabanillas debería haber sido el centro en el que él mismo estudió. «Naquela época era o centro onde ía estudar moita xente do Grove, pero eu marchei para Santiago facer o bacharelato antigo e despois empecei en Químicas», cuenta. Su vida laboral la empezó en el sector privado, haciendo prácticas en una industria. Pero pronto se decantó por la docencia. «Comecei na privada, logo opositei e estiven en Cangas, Bueu e Vilalonga ata chegar a Cambados», afirma.

En el Cabanillas pasó buena parte de su carrera de docente. Nunca pensó en marcharse o en buscar un destino más cerca de su casa. «Eramos un grupo de profesores que permanecemos no centro, un grupo compacto», cuenta. «Vimos cambiar plans de estudo e leis orgánicas», añade. Lo que no cambió fueron sus ganas de enseñar. «Eu creo que o ensino é algo máis que un oficio. Ten unha compoñente de arte e alma que é fundamental para formar xente, sobre todo, aos mozos de hoxe en día», sostiene. Para él «é un gran traballo, aínda que moitas veces non sexa recoñecido ou entendido», afirma.

También de sus alumnos guarda buenos recuerdos. En estos veinticinco años «o que cambiou foron os tempos e, cos tempos, cambia tamén a xente. Eu notaba as características da idade, chegan á adolescencia e teñen que baterse con todo, e iso segue a pasar agora», afirma. El problema que se encontró en los últimos años «é que agora é máis difícil conectar cos alumnos, porque teñen tantas conexións...», bromea. En su opinión, los profesores tienen más difícil poder convertirse en un referente, «nós xa non podemos chegar con esa forza», argumenta. Por eso considera que los cambios que han sufrido sus alumnos en los últimos años son atribuibles a los que sufrió la sociedad. «Se hai problemas nas familias, chegan ao instituto. Se hai problemas sociais ou económicos, chegan ao instituto. Temos un laboratorio, á parte do de física e química, onde observamos ás persoas que traen os problemas que hai na sociedade», argumenta.

La física y la química fueron siempre su pasión, aunque en un momento dado se adscribió también al departamento de tecnología. «Houbo unha reconversión no centro e a física e a química teñen moitas conexións coa tecnoloxía», explica. En su opinión, estas son unas materias sencillas de impartir, «a dificultade é para os alumnos porque é unha disciplina que precisa doutras ferramentas, como as matemáticas ou o pensamento abstracto. O máis difícil é chegar aos alumnos, teñen as mentes moi dispersas. Pedirlles cinco minutos de atención é imposible, sobre todo agora que están máis pendentes de se os chaman ou non», asegura. Y critica que se haya tenido que llegar a prohibir aparatos como los móviles. «Algo que ben utilizado podería ser unha ferramenta, ten que prohibirse», explica.

Barreiro asegura que todavía no es consciente de que su retiro es para siempre. «Estou tentando tomalo como unha prolongación das vacacións, para ir pouco a pouco». «É un cambio de vida importante porque levo toda a vida a toque de timbre. Por iso creo que ese paso hai que dalo con tempo e tranquilidade, para asumilo», asegura. Y eso hace. Ser consciente, poco a poco, de que el timbre que suena ahora no es el que anuncia el cambio de clase. Sus años de lecciones en el Cabanillas han terminado. De ellos se despidió ayer por todo lo alto.

«Eramos un grande equipo do que non teño máis que sentirme orgulloso», dice

«Os adolescentes teñen que baterse con todo e iso segue a pasar agora», afirma