Francisco Quelle, marinero jubilado de Morás: «Cando comezou a fábrica de aluminio, gañaba ás veces nun día o que un obreiro en todo o mes»

XOVE

Quelle ve desde el banco de su chabola el portiño de Morás y la fábrica de Alcoa
Quelle ve desde el banco de su chabola el portiño de Morás y la fábrica de Alcoa PEPA LOSADA

Su padre, madre, dos hermanas y un hermano trabajaron también en oficios vinculados con el mar

22 ene 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

Su pasión por el mar es tal que, asegura Francisco Quelle Seijas, marinero jubilado de Morás, se le puede encontrar en su chabola -una antigua caseta de pesca-, a unos metros del puerto, desde por la mañana hasta por la tarde. Los oficios desempeñados por sus familiares muestran la tradición pesquera de esta localidad xovense: «Meu pai foi mariñeiro, coma meu irmán e máis eu, e traballou nalgún tempo na baleeira. Miña nai collía ourizo de mar para un comprador de Asturias. E das tres irmás, dúas facían aparellos e ían á olga», relata.

«En Morás vivía case todo o mundo do mar. Na miña familia sempre deu o pan, foise comendo sempre. Foi a medida que se implantou a fábrica de aluminio cando a xente o foi deixando. E agora aquí hai dúas lanchas e o resto veñen de fóra, porque queda pouca xente xa», explica.

Quelle no conoció otro oficio que la pesca y trabajó siempre en bajura. Comenzó a los 15 años, en cuanto tuvo permiso, en la embarcación de su cuñado, Carmen Casina. Catorce años después compró su propia lancha, Varas, y tras otros siete encargó a Astilleros Nécega, de Foz, Punta do Valiño, «que despois vendín e está agora en Tapia de Casariego». Faenaba percebe, pulpo, nécora o centollo, con el arte artesanal del miño. A los 54 años obtuvo la invalidez al padecer problemas de corazón.

La magnitud de la industria del aluminio no lo sedujo, como sí ocurrió con la mayoría de sus vecinos. «Nunca pensei en cambiar, porque cando comezou a fábrica os soldos non eran nada, eu gañaba ás veces nun día o que un obreiro en todo o mes. Andábase ao camarón e había abundancia de marisco, traballábase á beira da praia. E agora en cambio é ao revés: hai mellores salarios no complexo industrial e os traballadores non teñen que preocuparse máis que de facer o seu», admite.

Aún así, los quebraderos de cabeza del oficio pesquero -«mirar de que o mar non colla os aparellos, estar pendente do tempo, para ver se podes saír faenar...»- quedaban compensados con creces por la libertad de trabajar para uno mismo. «Na lancha andabas ao teu aire: ti decides, traballas o tempo que queres, e todo o resultado do teu traballo é para ti», expone.

Pese a que parte de la familia trabajó en la pesca, «tivemos a sorte de que nunca se mancou ninguén». Quelle recuerda «algún susto», principalmente cuando recogía percebe. «Tiñas que andar con tento, porque sen darte conta ías de cabeza contra as pedras. Sempre mirabamos de non darlle o cu ao mar, sempre cun ollo nel e outro no crustáceo. E segundo o lugar no que estabamos amarrabamonos. Tiven un compañeiro que rompeu unha perna, houbo algún esguince. Pero non perdimos a ningunha persoa», resalta.

Aún así, todos saben en la familia del riesgo que asumen los marineros por traernos el pescado y el marisco al plato. «Na casa mirabas de non contar moito do que che pasaba, para que ninguén se puxese nervioso», afirma.

Preguntado sobre el precio del percebe, él que trabajó recogiéndolo, asegura entender el recelo de los compradores, pero también a quien arriesga la vida y espera por tanto una recompensa.

«Eu recoñezo que agora, se o compro, o custo avúltame. Pero cando andas a el sempre che parece barato. O percebe é caro para quen o compra, nunca para quen o pilla», concluye.

Se queja de la vigilancia al sector: «Parece que fosemos ladróns»

Quelle, de 61 años, cree que la pérdida de atractivo del sector pesquero para las nuevas generaciones está relacionada con el control que se ejerce sobre las embarcaciones. «O meu traballo no mar gustoume sempre, pero comecei a perderlle o gusto cando comezaron a aplicar tanta vixilancia sobre o que collemos e non collemos. Andas case como un ladrón, como se andiveses roubando, porque a nada que te despistes podes traer un pouco de marisco de máis e ter problemas. Agora non se pode facer nada e iso notouse», sostiene.

Desde su jubilación no volvió a embarcar, asegura, pero en los ratos libres sí le gusta pescar calamares en el puerto. «Gústame moito e cando é tempo vou coa caña a botar alí un par de horas», señala. Aunque la práctica de la pesca en los muelles ha desatado controversia, y también normativa. «Nisto tamén se meteron e agora só nos deixan facelo no dique», lamenta.

Aún así, junto con sus largos paseos y a «facer trapalladiñas na chabola», donde pasa la mayor parte de su tiempo, pescar sigue siendo parte del tiempo libre del pescador.