El sábado 18, única oportunidad para ver desfilando a los 73 integrantes
16 feb 2023 . Actualizado a las 17:58 h.Sin Xeito celebra sus bodas de plata siendo un referente en el Carnaval focense. Como comparsa se estrenó en el desfile de 1998 si bien anteriormente llevaba años desfilando como grupo: «Daquela comparsa que saiu por primeira vez fai 25 anos, actualmente quedamos dez integrantes», explica Judit Fernández García, en calidad de portavoz de Sin Xeito.
El número de participantes es bastante variable, condicionado por motivos personales, laborales, de estudios...: «Hai xente que ten que deixalo ás veces e logo volve. O máximo que fomos foi no 2016, con 104 integrantes». Este sábado 18 saldrán a desfilar 73, con edades entre los 4 y los 64 años: «Na comparsa hai varias familias e integrantes de varias xeracións… Entre eso, os amigos e que temos o mellor Entroido do mundo, o relevo está máis que asegurado».
Fieles a sus principios, uno de los secretos que mejor guardan es el traje: «O traxe é como nas vodas, o segredo mellor gardado ou que intenta gardarse». Otro detalle que cuidan con esmero es la coreografía: «Os ensaios son ao principio unha vez por semana e os últimos meses, dúas. A percusión empeza antes que o resto, máis ou menos en outubro, xa que van a clases cun profesor. O corpo de baile empeza un mes máis tarde e as coreografías facémolas nós. Intentamos ensaiar ao aire libre sempre que podemos e cando non é posible utilizamos locais que nos presta o Concello e tamén o local que nos cede a Asociación de Veciños de Santa Cilla».
Cuando se les pregunta qué diferencia a la comparsa, apuntan: «A nosa comparsa foi a primeira que houbo en Foz. É algo que nos enche de orgullo. Fomos actualizándonos co tempo, tanto en estilismo como en son e posta en escea. Cada comparsa ten o seu estilo ben definido, ata tal punto que estou segura de que moitas de nós e das compañeiras seriamos capaces de identificar de que comparsa é cada traxe antes de velo desfilar».
Hay varios factores a tener en cuenta en el diseño de sus trajes: «A xente da comparsa aporta ideas, ás veces saen outras de Internet, outras veces son deseñados por unha persoa de cero, outras inspirámonos noutros e facemos cambios... As ideas sempre saen da comparsa». A lo largo del último cuarto de siglo han tenido «un montón de modistas, xente que se foi xubilando, outra que non quere grupos tan grandes porque é un traballo moi laborioso e de moitos meses... Gustarianos ser máis integrantes, pero é difícil encontrar provedores, modistas... Agora temos unhas modistas de Nois». Del peinado y del maquillaje se ocupan los propios integrantes de la comparsa.
Judit confirma que tienen lista de espera para entrar a formar parte de la comparsa. «Moita xente non o entende moi ben, pero non é por nengún motivo que non sexa un problema de loxística. É difícil encontrar para tanta xente materiais, provedores, modistas... Cada vez hai menos modistas e máis comparsas e grupos. Os máis numerosos a xente cólleos con respecto porque é moito traballo».
La comparsa está constituida como asociación y tiene como referentes «a todos os grupos que levan un montón de anos no Carnaval. O único que intentamos é divertirnos e divertir, pasalo ben e tirar para adiante do Carnaval que é o que levamos facendo desde sempre xunto co resto de grupos, animando a que se creen grupos novos e ver cada vez máis xente na calle e que o Carnaval de Foz cada vez é máis grande».
¿No es tarea complicada reunir a todos los integrantes»: «Só estamos todos no desfile de Foz, nin sequera en nengunha reunión nen ensaio. É difícil cadrar horarios. Ao resto dos desfiles aos que acudimos miramos primeiro o número que temos de integrantes e si nos parece aceptable, imos (..) O ano antes da pandemia saímos por primeira vez fóra de España, fomos a Portugal. Este ano volveron pedírnolo, pero non temos o número suficiente de persoas disponibles para ir».
Reina «Sin Xeito»
Sin Xeito celebrará el 25 aniversario de distintas formas; llevando a una de las suyas como reina del Carnaval —Uxía Valmayor Forés— abriendo el desfile: «Quere ser raíña desde que era pequenísima. É a raíña Sin Xeito número dez. Estamos súper felices por ela. Volver con raíña Sin Xeito é a mellor forma para celebrar o aniversario». Además, hay un escaparate comercial con prendas de hace años y el traje del año pasado, y en otro escaparate ensalzaron la bandera de Foz con trajes de la comparsa.
En «su» balcón, en la Avenida da Mariña: «É a nosa grada de fans»
Otro detalle que genera curiosidad es dónde guardan los trajes: «Cada unha garda o seu (...) Dábanos para facer un museo». Sobre esta idea, Judit recuerda que diferentes grupos han planteado que sería interesante contar con una exposición permanente del Carnaval en Foz, teniendo en cuenta el gran trabajo que hay detrás, la implicación ciudadana... «É unha pena que a xente que ven no verán non poda ver a que se lía aquí no Carnaval».
¿Por qué su coreografía en la Avenida da Mariña es uno de los momentos más emotivos del desfile? «Cando das a curva e encaras esa calle a todos se nos poñen os pelos de punta porque a calle está chea de xente, non se ve a beirarrúa, non hai un oco libre... (..) Na avenida, no medio, temos un balcón, que lle chamamos «O balcón Sin Xeito». Antigas integrantes poñíanse alí e sempre hai un saúdo para elas. É a nosa grada de fans. Non desfilan, pero seguen sendo Sin Xeito. Sempre recibimos un montón de aplausos. E temos unha integrante que nos ve agora desde un pouquiño máis arriba e desde que non está, si cabe, é aínda máis emocionante».
Entre otros cambios, en 2018 introdujeron la percusión de batukada, brasileña... «Tivemos que contratar a un profesor e ir a clase, foi un esforzo grande». Ese suma y sigue lo llevan en la sangre porque para las Sin Xeito «o Carnaval é un modo de vida. Pouco tempo descansamos entre un e outro. O Carnaval de Foz é por e para o que existimos, aínda que estamos encantadas de participar noutros desfiles». Su historia es presente y futuro, pero también pasado: «Si chegamos ata hoxe é por toda a xente que pasou pola comparsa. Esperamos seguir outros 25 anos polo menos».