Carlos G. Reigosa: «A xente de Foz recoñecerá na novela as peripecias dos seus mariñeiros»

Pioneiro da novela negra en galego coa exitosa ‘Crime en Compostela’, Carlos González Reigosa (Lagoa da Pastoriza, 1948) responde ao teléfono desde Foz, o lugar ao que volve cada verán desde que tiña cinco anos. O vindeiro xoves retomará -librería Bahía, 20.30 horas- o diálogo sobre ‘Segredos de Bretaña’ (Xerais, 2016), unha obra da que a vila focega constitúe unha das principais fontes de inspiración. Acompañarano Antonio Reigosa, cronista oficial de Mondoñedo, e Ángel Basanta, secretario xeral da Asociación Internacional de Críticos Literarios.

—‘Segredos de Bretaña’ foi publicada hai case cinco anos pero pasou un tanto desapercibida en Foz, o que resulta un paradoxo.

—Escribín o título do libro a partir dunhas conversas que Cunqueiro mantivo con Alejandro Armesto, director xeral da axencia Efe e amigo meu. Don Álvaro consideraba que existían tres Bretañas, a británica, a francesa e a galega, da que un dos núcleos principais sería Foz, daquela porto dos barcos que ían ao Gran Sol. O caso é que o libro se vendeu bastante ben en toda Galicia pero moi escasamente nesta vila, cando a novela é súa e eu escollín a palabra Bretaña para non nomeala directamente. Propuxéronme facer este acto, que é desfacer quizais un equívoco.

—Como se define esa Bretaña galega á que se refería Cunqueiro?

—El falaba de que nas Bretañas sempre se daba un certo esquema xeográfico, unha unidade territorial de mar e monte, e á súa vez un conflito entre a xente da montaña e a da costa. As relacións eran intensas e tiñan aquí un exemplo claro na romaría de San Cosme de Galgao, en Abadín, a onde ían milleiros de persoas, desde Ribadeo a Vilalba.

—Cal é a trama da novela?

—Un escritor madrileño, Isauro, busca un lugar para desconectar dos seus problemas conxugais e da súa última novela, e chega despois de perderse a unha vila costeira. Parece un lugar «onde nunca pasa nada», di un personaxe, pero agocha un suposto crime.

—O Foz que vostede reflicte é o da súa infancia e adolescencia.

—É o Foz daquela. Non había case restaurantes, cando só na rúa onde vivo hoxe hai varios negocios de hostalería. Falo daquela vila cunha praia pequena, porque a actual é tres veces máis grande.

—Que poden recoñecer os focegos na novela?

—O que trato é de resolver o nó gordiano de como un porto pobre se converte nun potente. Porque Foz medrou non co turismo, os primeiros cartos viñeron do Gran Sol. Penso que a xente da vila pode recoñecer as peripecias dos seus mariñeiros, que están contadas fielmente a partir de entrevistas. O pouco que durmían, como pescaban, como chegaron a Terranova, como agochaban as matrículas con sabas para que non as recoñecesen. É xente que ten algún monumento, pero para a que todo recoñecemento é pouco.

«Con seis anos pesquei un polbo ao apañar un ladrillo na praia; a festa foi tremenda»

«Un lugar indispensable ao que lle teño lei». Así se refire González Reigosa á vila de Foz, na que pasa os veráns desde que a súa familia o levou por primeira vez, con cinco anos. «Meu pai que era un home do interior, tiña medo do mar e non había maneira de metelo na auga», lembra. Do mesmo xeito que, recorda, os mariñeiros que soportaban as duras condicións de traballo en Gran Sol desconfiaban ao entrar nos montes pastoricenses.

Esa duradeira vinculación convérteo nun observador privilexiado para falar de como cambiou a vila ao longo do tempo. «Agora hai máis turistas e cada vez hai máis contacto coa xente de fóra e menos coa de Foz, que é o que a min me gusta de verdade», apunta.

Como narrador, quita unha historia da manga da infancia, unha imaxe que palpita daquel Foz de antes. «Con seis anos pesquei un polbo», arrinca, antes de matizar que non foi por unha habilidade precoz para a pesca, senón «porque collín un ladrillo da praia e o animal non puido saír, xa metera os tentáculos dentro». A festa que houbo, sostén, foi «impresionante».

---

---

---