Antonio Ares: «Pasoume de todo na galerna do 61, con 17 anos, pero aínda tivemos sorte»
FOZ
Pese al episodio a bordo del Quintanero, el apodo familiar, el focense Antonio Ares confiesa: «Levo no sangue o mar»
29 may 2021 . Actualizado a las 05:00 h.En 2006, Antonio Ares (Foz, 1943) presentó su relato «Así vivín eu a galerna do 1961». Temporal que se cobraría la vida de 82 marineros en el Cantábrico, según se contó. Siendo un chaval de 15 años, fue testigo directo en julio de aquel año y pudo contarlo, afortunadamente, al igual que sus parientes embarcados en esa jornada. Entre ellos su padre, Antonio. Esperando a sacar la foto para el periódico en Tupide, Ares habla con una gran afabilidad: «Baixo sempre aquí, porque teño unha lancha: O Trebello. So vou nela cando fai bo». Jubilado desde hace 20 años, en su etapa laboral navegaría en el Ares Otero, el Quintanero y el Perla del Masma, «o último» y que capitaneó. Todos pertenecientes a la familia y el segundo, bautizado con el apodo del padre y dos tíos suyos: «Antonio, Eliseo e Ramón eran os patróns». «Por parte de padre e madre sempre estivemos ligados ao mar, algo que se leva coa preocupación polo tempo, a pesca... Por todo! A preocupación é inmensa». Y los sacrificios personales: «Tiven dous fillos pero non os vin nacer. Cando cheguei, un tiña 12 días e outro 4 ou 5».
Continúa: «Andiven de chó, mariñeiro e patrón. Empecei con 14 anos ao mar. Ata que se iban para a mili, eran chós; eu fíxena aos 19 e cando volvín do servicio xa relevaba a meu pai moitas veces e ata cheguei a ir só ao mar con 15 homes». «Ao que máis andabamos era á anchoa, ao bonito e, de inverno, algo ao chicharro; logo empezamos ao peixe espada e cando viñamos, ao cerco, á sardiña... O que houbera! O máis difícil era a anchoa, porque había moitos barcos e había que andar con coidado», describe.
Nos remontamos 60 años atrás, a aquel julio de 1961. El día de la famosa galerna. Él tenía 17 años de edad y navegaba en el Quintanero, con Eliseo Ares Otero de patrón. «En Foz non morrera ningún mariñeiro, gracias a Dios. Pero si lembro que o Todos los Santos era de Foz e estaba por Viveiro: aí si que morreran uns 30. Aquí lles fumos ao funeral», recuerda. «Como me afectou a galerna? Non sei explicalo... Pasoume de todo, pero tivemos sorte de que non nos levou ningún home. Preocupábame moito meu pai, que estaba noutro barco, máis pequeno».
«A primeira hora da mañá _relata_ ía eu deitado e un golpe de mar encheu o camarote. Levanteime pensando que quedara a porta aberta e non... Faltaba a tapa! Saín xa coa roupa de augas, o patrón no puente xa me dixo o que pasaba e entre o motorista e eu fomos poñendo a entrada no seu sitio, clavada por dentro con puntas». Rememora que subía al puente para saber de su padre y un tío y padrino, «pero ás doce do día xa non me deixaron abrir a porta. Dixéronme dende dentro que me agarrara. Agarreime. Mirei polos óllos de boi. Cando vin aquel golpe de mar tan grande dixen... mi madre, a ver se aguanta o barco este! Pegounos si, e levou o barco cheo de auga e atravesado. Sentín berros no puente, dentro. Xa me abrían a porta e dixéronme que collera unha botella de coñac. Ao timonel rompéralle a man, reviroulla e parteulle a muñeca. Alí estaban agarrando nel. Desmaiárase». «Despois, ata nos acostumamos aos golpes de mar e aguantamos, ata que foi mellorando o tempo e recalamos en Foz», finaliza.
«Era un día de sol e de calma»
Del temporal recibieran alerta, ya en el mar: «Tivemos previsións do tempo pero non contabamos que caera tanto porque era un día de sol e de calma. Como era o chó, chamáranme para buscarlles cordas porque iamos recoller as varas, amarrar todo. Díxenlles: ‘Estades de broma!’. Un barco que estaba por Francia avisara por teléfono». Tiene en la memoria a quienes «fixeron moitos salvamentos, co temporal que caía. Foi moi difícil e ninguén sabe o que é máis que un. Ten que marcar para toda a vida».
Aún así, sigue muy apegado al mar: «Gústame moito. Lévoo no sangue. O que sinto é que vexo que desapareceu moito peixe». Lo percibe también en su afición favorita hoy: «Aínda que queiras pescar, non hai». Pero que le brinda beneficios: «Reláxame, desconecto». «Se me perden... que me busquen aquí», sonríe Antonio. ¿Dónde?: «En Tupide».
«Antes no porto de Foz entraban ata mercantes»
Las condiciones a bordo de las embarcaciones han cambiado a lo largo de los años, aprecia Ares, rememorando cómo «no primeiro barco no que fun, nin váter tiñamos e na cociña collía o cociñeiro solo e no puente o patrón». Eran como latas de sardinas, asiente. Siempre su referencia fue el puerto de Foz, que con el tiempo también vio mermada notablemente su actividad pesquera si echamos la vista atrás: «E moitos máis que van quedar achicados. Esto vai a menos. Agora non se pode ir ao oficio que queres, pero antes se fallaba a anchoa ou o bonito, polo menos tiñas outro oficio; se non había dunha cousa buscabas doutra, ías rascando e a fin de ano solucionabas o problema. A xente do mar teno moi cru». «Ata o 52 chegou o primeiro bum do porto. Antes viña o río máis para arriba, había máis auga e atracaban os barcos por fóra e por dentro. Agora a entrada é a mesma sempre, pero antes variaba de sitio, según as mareas. O porto de Foz sempre tivo problemas de calado, pero antes ata entraban mercantes. Leveille unha vez unha fotografía antiga a un enxeñeiro de Portos e cando a veu non o cría, vendo barcos cargados de madeira», dice.
