Nestes días de transito do outono ao inverno, co seu carrusel de fríos e choivas, acaba de deixarnos en Vigo o último gran poeta universal, xunto con Pastor Díaz, que deu Viveiro. Estámonos a referir, que dúbida cabe, a Carlos Oroza (Viveiro 1923-Vigo 2015), un poeta íntegral, sensible e xenial que fixo da poesía todo un xeito de vida: «Entre la poesía y yo existe un inevitable pacto de complicidad en el que he sido escogido como víctima». Certamente, Oroza, sempre entendeu a arte poética como un medio de investigación e da procura constante do lado oculto das cousas a través da contemplación, da observación e da interpretación da realidade.
Mesmo, dende os primeiros momentos iniciáticos, cando o de Viveiro comezaba a abrirse paso no difícil mundo literario madrileño, en 1960, nun programa radiofónico dirixido por Trabazo, Carlos xa concebía a poesía como unha forza totalmente «indefinible» que soborda todos os límites intelectuais por «tomar sus aguas más profundas del corazón». Dese corazón bo e xeneroso, como era o de Oroza, que non recoñecía fronteiras de ningún tipo e no que latexaba permanentemente a forte pulsión do seu ideario anarquista e naturista. Un Carlos Oroza autodidacta e rompedor, que reencarnado en popular aedo, como na antiga Grecia homérica, congregaba aos oíntes coa maxia das súas composicións e a forza telúrica das súas palabras musicais e liberadoras.
Se ben a súa lírica foi eminentemente oral, a base de silencios, ritmos, cadencias e melodías pausadas para ser pronunciadas e escoitadas; empregando sempre o verso longo, encabalgado, sen ningún tipo de puntuación para que non perdese o ritmo e a súa musicalidade. De cando en vez tamén publicou composicións en revistas como «Poesía Española» e «Tropos», fundada por Víctor Lizárraga, Victoria Paniagua, conxuntamente co noso poeta.
El poeta maldito del Café Gijón
Carlos Oroza, que ten sido conceptuado como «el poeta maldito del Café Gijón» madrileño, en liña comparativa con Francois Villon, Gerardo de Nerval, Arthur Rimbaud, Verlaine ou Mallarmé, realmente nunca gustou de tal tópico ao considerarse máis ben como unha especie de «chamán» liberador dos sentidos no senso máis lato da palabra. Durante as década dos sesenta e setenta destacou pola súa adscrición ao movemento «beat», polo seu compromiso e coherencia ante calquera inxustiza social ou contra a barbarie imperialista das guerras, como a de Vietnam.
Segundo ten contado, en moitas ocasións, o propio Carlos, dende moi novo foi un lector empedernido, capaz de quedar fondamente impresionado ante un texto de Hölderling, Poe, Whitman, Rilke, Pessoa, Camus, Kerouac, Borges, Rosalía, Lorca, Cernuda, e tantos outros. Xunto coa lectura sempre manifestou un grande interese pola pintura, en especial por André Lothe, Picasso ou Max Jacob? Posteriormente, cando se estableza definitivamente en Vigo tamén manterá relación con diversos pintores e gravadores como Menchu Lamas, Ramón Trigo, Antón Patiño, Pedro Solveira, Din Matamoros, Antón Lamazares, Nelson Villalobos, Antón Pulido, Barreiro ? e, por suposto, cos seus editores Isaac Díaz Pardo, Javier Romero González e Bieto Ledo.
As viaxes e o cosmopolitismo foron outra das constantes na vida do noso poeta que recorreu a maior parte das terras europeas: Francia, Bélxica, Suiza, Alemaña, Dinamarca, Suecia ? Da súa estancia en Ibiza en 1969 nacerían os versos de Malú (1975), máis tarde Évame Malú. Igualmente, despois da súa viaxe a Nova York, a principios dos anos setenta, para recoller o premio internacional de poesía underground, publicaría os versos de América como unha homenaxe a Poe.
Logo de regresar a Madrid e publicar Eléncar (1974), estableceuse definitivamente en Galicia (1985), vivindo no Caurel, Pontevedra, Cangas e Vigo, onde se relacionaría con Uxío Novoneyra, Bernardino Graña e Méndez Ferrín, entre outros moitos. Nesta «porción de terra gris do Norte», onde «el mar es más alto que el cielo», Carlos reencontraríase novamente coa luminosidade e a grandeza da súa palabra poética para publicar obras tan senlleiras como: Cabalum (1980), Alicia (1985), Una porción de tierra gris del Norte (1996), En el Norte hay un mar que es más alto que el cielo (1997), La llama prestada (1998) e Un sentimiento ingrávido recorre el ambiente (2006). En resumo, un compendio de obras realmente significativas dun viveirés excepcional que, sen dúbida, acadará o seu máximo valor co paso do tempo.