La USC revela 14.000 nombres y 500 voces sobre la Guerra Civil en Galicia

Joel Gómez SANTIAGO/LA VOZ.

SANTIAGO

El proyecto que dirige el catedrático Lourenzo Fernández Prieto se ofrece en Internet y sorprende internacionalmente por su envergadura y singularidad

26 sep 2010 . Actualizado a las 02:00 h.

El proyecto de investigación sobre la guerra de España de 1936 denominado Nomes e voces , dirigido por el catedrático Lourenzo Fernández Prieto, de la Facultade de Historia, difunde en Internet 14.000 personas represaliadas en Galicia entre 1936 y 1939, y testimonios a través de entrevistas grabadas a casi 500 de ellas. Es el fondo de historia oral más importante del mundo sobre la contienda y, al facilitar el acceso a la información a través de Internet, es apreciado por investigadores y especialistas de numerosos países, que resaltan su envergadura y singularidad.

Este verano, varios investigadores implicados en esta iniciativa verificaron el impacto de su trabajo en diversos foros internacionales. En junio estuvieron en Lisboa en un encuentro sobre memoria histórica; en julio en Praga, en una conferencia internacional de historia oral; en agosto en Ámsterdam, en el congreso internacional de Ciencias Históricas; y la semana pasada en el congreso internacional de historia rural, organizado por la Universidad de Sussex, próxima a Brighton (Inglaterra) y en el congreso de historia contemporánea celebrado en la Universidad de Santander. Anteriormente estuvieron en otros foros especializados, en América y África.

Los 14.000 nombres que conforman la base de datos figuran en archivos parroquiales y de registros civiles, y han sido contrastados: 4.000 son personas muertas y las restantes represaliadas en diferentes procesos. Estuvieron en la cárcel o han sido procesadas, explica Lourenzo Fernández Prieto. En realidad disponen de unos 20.000 nombres, pero los que no están no los incorporaron por no disponer de un contraste verídico, pues hay casos de duplicidades. «O volume de nomes pode aumentar se continuase a investigación no período 1940-1943. Nese período de posguerra hai moitos máis represaliados pola aplicación da Lei de responsabilidades políticas e pola represión gubernativa e administrativa. Alén de que nós recollemos só os procesados, non os encausados, que tamén sería do maior interese coñecer», sostiene.

Apoyo de la Justicia

Una dificultad del trabajo fue que muchos archivos se destruyeron o quemaron: «Houbo un golpe de estado e a situación era irregular, non todo estaba rexistrado correctamente. Hai moita arbitrariedade e non é difícil que aumenten os números», agrega.

A mayores «os responsábeis dos rexistros públicos non sempre facilitan que se utilicen, e houbo dilacións, problemas diversos, desculpas que tamén expomos nas nosas intervencións porque é importante que se saiban. Aínda que é verdade e debemos recoñecer que contamos con toda a colaboración das autoridades xudiciais».

En el proyecto también trabajan sobre los lugares de memoria: «Tratamos de definir todos os espazos galegos vinculados á represión ou eliminación por causa política, que ocorreu especialmente no inicio da Guerra Civil. Tentamos definir as características deses lugares, tan importantes, como pon de manifesto mesmo o poema Cunetas , de Luís Pimentel», manifiesta Fernández Prieto.

Actualmente pararon de recoger información y la mayor preocupación es «manter o que hai. Na medida en que é un proxecto solvente, e avalado internacionalmente, que dá bos resultados, queremos que haxa o apoio de algunha Administración para manter a componente arquivística, a base de datos e imaxes, o fondo oral e a base de datos de nomes en rede. Porque unha cousa é ter proxectos de investigación competitivos, e conseguimos varios; e outra moi diferente garantir a sustentabilidade de todos os materiais. Estamos a xestionar ese necesario apoio suplementario, para que nos axuden no que o grupo non pode garantir. Se non se consegue esa axuda, toda a información acumulada e todo o esforzo por manter o proxecto en rede non se poderá suster moito tempo», alerta este catedrático, que contribuye con esta iniciativa a dar una mayor proyección internacional a la USC.