A festa ritual era una das tradicións mariñeiras máis importantes
22 jun 2015 . Actualizado a las 19:20 h.Nunha conversación que tiven en 1992 co finado de Pepe Fanico (Antonio José Bernárdez, nacido no ano 1900), contoume que polo San Xoán ían ás bruxas porque todo o mal era das bruxas, xamais de Deus. E seguíu contándome que xa en tempos do seu avó, varaban os barcos na praia de Moaña, cara á terra e á medianoite de San Xoán vareaban con ramallos os barcos de proa a popa, cubríannos con cardos e outras plantas de pinchos para que non subiran as bruxas maléficas.
A festa do s. Xoán, símbolo do solsticio do verán, seguíu sendo ata hai pouco, a maior tradición que conservabamos no s. XXI con rituais de crenzas ancestrais a pesar dos tempos informáticos. Pero esas liturxias vanse esvaecendo para tornarse en actividades meramente lúdicas. De feito, o que antes era unha festa de tradición rural e mariñeira, hoxe vaise convertendo nunha fogueira de concentración gastronómica para asar sardiñas, costelas ou facer queimadas, como a da foto na zona do Con, un dos poucos espazos que permite a urbanización actual.
Ao rematar a Guerra Civil, rapaces da Seara quixeron seguir coa tradición das fogueiras, pero a Garda Civil tentou prohibilas por ser un acto laico, ata que saíron varias nais en protesta e conseguiron a autorización do alcalde, Pepe de Ventura, para continuar eses ritos ancestrias da mitoloxía anímica ou culto ás expresións da natureza a través do lume, auga, penedos, herbas, árbores, etc. que en conxunto se recollen en lendas, crenzas e supersticións como a purificación do corpo (o cacho), ritos de fertilidade (sete onda mariñas), sabio refraneiro, bromas, etc.
Nesta festa popular, de contido mais pagán que relixioso, mesturábanse rituais dos tres elementos fundamentais: o lume purificativo simbolizando o solsticio de verán, representado na propia fogueira de broza estribada con loureiros que estralaban coa calor para espantar os espíritus agoreiros; a auga que pola noite maceraba no cacho con todo tipo de plantas mediciñais e de bo cheiro, para que na mañá seguinte poideramos lavarnos, purificarnos, quitarnos o demo do corpo e alonxar as bruxas e envexas; e o aire, convertido en fume coas herbas secas do cacho que nos curaba das aireadas dos sapos e sabandixas.
Ademais destes vestixios de outrora, a festa tiña compoñentes lúdicos como as bromas de facer ruído pola noite con tarteiras vellas, andar ás cancelas e outras falcatruadas. Na velocidade en que se move hoxe en día o desenvolvemento urbanístico, esta tradición está condenada a desaparecer por falta de espazo, pero sempre quedará algunha que outra referencia como o topónimo da Laxe da Fogueira, no lugar do Caeiro en Meira.
Memoria de moaña
Agrupación Cultural Nós