Imaxe do pioneiro Andrés Cisneros da Alameda en 1858
14 may 2017 . Actualizado a las 05:00 h.Velaquí o Paseo de París, nunha Alameda de Santiago que levaba feita pouco máis de vinte anos. Viaxamos ata 1858. Esta imaxe pertence á serie fotográfica máis antiga de Galicia, un conxunto dunhas vinte fotografías obtidas por todo un pioneiro, o artista compostelán do barrio do Sar Andrés Cisneros, de quen temos falado aquí outras ocasións.
«Paseo de París» era o nome co que se coñecía a esta explanada ou terrado diante da igrexa do Pilar, denominación escollida, seguramente, pola moda gala que se impoñía daquela (e hoxe, pois cantas veces temos escoitado falar do «Versalles galego» ao nos referir ao Pazo de Oca, por exemplo). Na actualidade, por riba deste paseo circulan os coches, á esquerda, pola Avenida Xoán Carlos I. Pero naquel tempo paseaban con acougo os cregos, os catedráticos e os profesionais con estudos, é dicir, a xente «ben». Porque a Alameda de Santiago tiña varios paseos e estaban divididos segundo as clases sociais. Un non podía meterse «onde non lle correspondía». Así era a cidade (esta, e moitas) na segunda metade do século XIX.
Á dereita deste Paseo de París, pola zona central, paseaban os señoritos, e no extremo contrario, o que hoxe ocupa aproximadamente o Palco da Música (desde 1894), as clases populares. Todo isto felizmente desapareceu coas conquistas sociais que foi traendo o século XX... e o sentido común. Con esta saída só peonil, o pouco tráfico daquel tempo circulaba ata o Camiño Novo (hoxe, Rosalía de Castro) pola Carreira do Conde, que hoxe é, precisamente, zona libre de coches.
Estamos en 1858. Pasou todo un mundo de cousas. Agás os carballos máis vellos que resisten en Santa Susana, non quedan hoxe, pensamos, outros testemuños vivos, naturais, daqueles días. Nin os vellos tileiros nin a robinia ou falsa acacia (centenarios) teñen tantas primaveras.
En 1885 inauguraríase (por subscrición popular) a maxestosa estatua en bronce e granito na honra do almirante Casto Méndez Núñez (famosa frase a súa: «Más vale honra sin buques que buques sin honra»), que hoxe se alza ao comezo deste desaparecido paseo, rodeada de cisnes e patos, e obra do compostelán Juan Sanmartín y Serra.
A Alameda está felizmente viva e moi activa. É unha das máis fermosas que un teña visto, pois poucas conteñen un bosque autóctono dentro, como aquí sucede cos carballos do alto.
Este Paseo de París, así baleiro, naqueles días aurorais, fainos soñar con ese Santiago de mediados do XIX. Abrindo o noso maxín á memoria, veriamos alá, subido ao alto, na espadana da igrexa do Pilar, a Ramón Gil Rey, quen, polo 1837, con a penas 20 anos, pintou dende ela unha das panorámicas de Santiago máis abraiantes que un teña visto.
editor@alvarellos.info