Os veciños remataron onte coa coza as xornadas do pan
21 sep 2014 . Actualizado a las 05:00 h.Javier Varela é un pedáneo orgulloso dos seus veciños. Son, di, «un exemplo de parroquia polo unida que está». Nas duras e nas maduras. Onte tocaba festa, mais non antes sen unha xornada de traballo para preparar as fornadas de pan coas que na parroquia da Mella, en Arzúa, se puxo fin ás xornadas que os veciños organizaron xunto coa asociación Ánxel Casal para por en valor todo o proceso de elaboración artesanal dese alimento básico. Logo da sementeira, da sega e da malla, tocaba transformar os 70 quilos de fariña que se obtiveron dos seis ferrados de trigo que se plantaron en marzo.
Non faltaron voluntarios para a faena. A casa de Ramón Vázquez foi unha das tres da parroquia onde se fixo a coza do pan. Dela encargouse a súa filla Ana, tal e como lle ensinou á súa avoa cando era unha moza: do xeito máis tradicional. Malia ter merecido o descanso da fin de semana logo de cinco xornadas impartindo clases de matemáticas e economía, Ana ergueuse ás oito da mañá para facer o fermento. «Só con fariña e auga», di para explicar un dos segredos a voces do pan da casa: «A levadura o único que fai é que esponxa moi rápido, pero o día seguinte, está duro».
Ana fala entrecortada; tamén Rosario Fandiño, outra paisana que arrima o ombro nas xornadas do pan «porque hai que axudar aos veciños», di. As dúas están amasando nunha antiga artesa de castaño unha fornada da que sairán dez bos bolos de pan. Empréganse a fondo. Custa suor. «Logo din que o pan artesán costa cartos», exclama Ana tras pedirlle ao seu irmán David dous vasos fríos de auga para coller folgos. Feita a masa, ten que descansar. Tápase con panos e mantas; «coma un neno», compara. E, como tal, «medra e medra». E así é. Axúdalle a calor do forno de leña no que se coce o pan durante unhas dúas horas. O propio forno tamén ten moito que ver no resultado do traballo. «Alcanza máis de 250 grados e leva o aroma da leña, que é de carballo, e non o seca tanto», explica Ana.
O proceso, que non é para andar á présa, «lévache a mañá», como di Rosario. Pero o resultado non ten parangón. E del gozaron os veciños da Mella, todos xuntos, na mesa e mantel que compartiron pola noite.
crónica xornadas etnográficas en Arzúa