Os seus traballos, documentos fotográficos e plásticos e charlas integran o ciclo «Camiño aberto»
28 may 2016 . Actualizado a las 05:10 h.Ramón Nicolás (Vigo, 1966) é profesor e organizou o ciclo sobre Manuel Lueiro que está a organizar no Sexto Edificio.
-¿Como se fire a memoria?
-Son os dous termos que máis aparecen non só na súa obra, senón nos títulos. Memoria porque a gran parte da súa obra fala do pasado do que experimentou e viviu ao longo da súa vida. E ferida porque son sobre todo as vivencias da guerra e, sobre todo, a partir da guerra, as que firen esa memoria, máncana, E boa parte de a súa estética camiña pola exposición da dor que supón recordar experiencias vividas que se derivaron da loita fratricida da guerra e da posguerra.
-Crítica permanente, radical... ¿Foi o autor galego máis incómodo do século XX?
-É unha afirmación na que non reparara. Creo que voces incómodas húboas sempre, e dende logo nese grupo. Enténdoa como unha afirmación moi adecuada. Lueiro foi un autor incómodo na medida en que boa parte da súa obra literaria camiñou cara facernos preguntas sobre o noso pasado, as nosas vivencias, a onde nos levan e cara onde camiñamos, moi pendente sempre ao devalar social e ao contexto no que el viviu. O seu discurso ten unha proxección realmente actual. Respecto á incomodidade de Lueiro, era moi evidente, e el era moi consciente dese papel que lle tocou vivir. E sentíao. A súa obra é de carácter comprometido, belixerante, que non cala e que non ten pelos na lingua. De feito, un dos seus libros, Crónicas dunha transición intransixente pasou practicamente desapercibido entre outras cousas porque se cuestionaba a validez de determinados modelos empregados na transición, e molestaba. Foi un libro bastante ignorado, non recibiu nin unha soa reseña.
-Como xornalista fixo algo que moitos quixeran: publicar despois de morto...
-(Risas) Efectivamente. O caso de Lueiro no xornalismo é extremadamente singular. A súa primeira aparición como escritor realmente deuse como colaborador dun xornal en Pontevedra, El País, dirixido por Roberto Blanco Torres. Foi con apenas 19 anos cun texto nos tempos da República no que criticaba a pena de morte. Xa asumía un espírito de carácter moi crítico con determinadas cuestións. A súa despedida dous días despois de falecer foi precisamente nun xornal no que se publicou un artigo de despedida. Era consciente nos seus últimos momentos de que ía morrer e escribiu ese texto, moi emotivo, intenso, unha despedida da súa familia e os lectores. Publicou na maior parte das cabeceiras de Galicia, incluída La Voz. Falaba moi libremente e os textos son moi valiosos.
-¿Sería posible Lueiro hoxe?
-(Risas) Creo que sería extraordinariamente difícil. Probablemente publicaría nun blog ou unha plataforma doutro tipo ca nos medios de carácter xornalístico máis habituais. Ou non. Lueiro nunca cobrou polas súas colaboracións, porque era consciente da importancia da prensa.