Saen da súa terra fuxindo das guerras de Oriente Medio
07 oct 2015 . Actualizado a las 05:00 h.Riadas de refuxiados procedentes de Siria, Iraq e Afganistán invaden Europa. É a noticia de cada día. Chegan ás portas de Europa e atópanas ás veces pechadas, ás veces medio entornadas. A vida na súa patria fíxose insoportable, pero admitilos nas nosas é complicado porque ameazan a nosa vida confortable. Non temos traballo para todos nós, ¿como imos buscarlles traballo a eles? ¿Como imos darlles educación, sanidade ou servizos sociais? Á crise económica que padecemos úneselle agora este trasfegar de persoas que se estende por Europa como unha mancha de aceite. Familias enteiras, con nenos, novos e anciáns que chegan co posto e o pouco que poden traer con eles.
Historias de exilios e desprazados
Non é nada novo na historia. Esta situación repetiuse en distintas épocas e territorios. Por iso propómosvos recordar algúns destes episodios para ver o fenómeno cunha maior perspectiva.
O ÉXODO BÍBLICO
A Biblia conta que os descendentes de José e os demais fillos de Xacob que se instalaron en Exipto creceron e multiplicáronse cos anos e convertéronse nun grupo étnico molesto que non se mesturaba co resto dos exipcios. Por iso foron sometidos á escravitude. De entre eles xurdiu un caudillo, Moisés, que se propuxo liberalos, sacalos de Exipto e devolvelos á terra prometida, de onde saíran. A Biblia fala de 600.000 homes, sen contar mulleres e nenos. Vagaron polo deserto durante 40 anos ata que morreron Moisés e os membros da súa xeración. Despois atravesaron o Xordán e entraron a ocupar a terra prometida.
AS INVASIÓNS BÁRBARAS
O Imperio romano viviu sempre baixo a ameaza dos pobos do norte das súas fronteiras do Danubio e do Rin, aos que eles chamaban bárbaros. Durante séculos foron capaces de contelos grazas á súa capacidade organizativa e á súa superioridade tecnolóxica para a construción de defensas, fortificacións e pontes. Pero co tempo as fronteiras fóronse esfumando. A situación debilitouse aínda máis desde que Roma comezou a contratar como soldados mercenarios a grupos de guerreiros de pobos do norte. Os pobos bárbaros fóronse filtrando polas fronteiras e establecéndose en terras de Roma, mentres os seus homes ían integrándose nas lexións romanas e ían chegando a postos de mando. Tras sufrir distintas fragmentacións, o imperio dividiuse definitivamente no século IV en dúas zonas: a de Occidente e a de Oriente, pero as confrontacións e divisións sucedíanse continuamente entre os dispersos exércitos. No ano 410 Roma foi saqueada por Alarico e as súas tropas. Durante algúns anos seguiu existindo un arremedo de imperio ata que no ano 476 foi deposto o último emperador romano, Rómulo Augusto, que tiña 15 anos.
OS IRLANDESES A EE.UU.
En 1845 unha praga arrasou as plantacións de patacas de Irlanda. A principal fonte de alimentación dos campesiños era a pataca e todas as colleitas dese ano e os seguintes perdéronse sen remedio. A miseria de estendeu por toda a illa. Morreron de fame entre dous millóns e dous millóns e medio de persoas. Pero outros dous millóns emigraron, principalmente a Estados Unidos. En menos dunha década Irlanda perdeu unha cuarta parte da poboación.
AMÉRICA
A gran emigración a América tivo lugar entre 1800 e 1940. Calcúlase que 55 millóns de europeos chegaron aos países americanos buscando un lugar onde vivir e superar as súas miserias: 15 millóns de ingleses e irlandeses, 10 millóns de italianos, 6 millóns de españois, 1 millón de alemáns, outro de gregos, entre outros. A maior parte dos españois e moitos italianos foron a América do Sur e Central. Bastantes alemáns a Brasil. Pero o principal receptor de emigración foron os Estados Unidos, que a principios do século XX recibían 1.300.000 emigrantes cada ano.
O EXILIO ESPAÑOL
Na Guerra Civil Española, cando as tropas franquistas comezaron a entrar en Cataluña a finais de xaneiro de 1939, unha vez terminada a batalla do Ebro, produciuse un éxodo incontido de combatentes e persoas comprometidas coa República que entraron en Francia polos postos fronteirizos e atravesando os pasos montañosos dos Pireneos. Calcúlase que pasaron ata o 12 de febreiro 550.000 persoas, a maior parte homes. Case todos eles foron internados en campos de concentración, nos que pasaron miserias sen conto. Algúns eran políticos famosos, como o presidente da República, Manuel Azaña, outros intelectuais ou escritores, como Antonio Machado, que faleceu aos poucos días de chegar a Francia.
A GUERRA DOS BALCÁNS
Durante a década de 1990 producíronse máis de 3.000.000 de refuxiados na península dos Balcáns. A guerra que se desencadeou alí foi especialmente cruel neste sentido, porque na antiga Iugoslavia convivían diversas etnias, culturas e relixións. Durante ela producíronse grandes matanzas e moitos movementos de poboacións que fuxían aterradas dos pobos e cidades nos que naceran por temor ao que puidesen facerlles os seus veciños. Con todo, acabada a guerra e debuxadas novas fronteiras, na década seguinte, sobre todo nos primeiros anos do século XXI, produciuse un fluxo de retorno de refuxiados importante. No ano 2003 regresaran aos seus fogares 1.300.000 e produciuse unha recuperación alentadora da convivencia entre culturas e relixións diferentes.
REFUXIADOS EN ÁFRICA
As guerras en África nos últimos anos foron unha fonte continua de grandes movementos de refuxiados. Miles de persoas, principalmente mulleres e nenos, víronse obrigados a abandonar os seus pobos perseguidos por soldados e mercenarios encerellados en guerras tribais. No ano 2008, Acnur e outras axencias internacionais calculaban que había en África 11 millóns de persoas expulsadas das súas terras, que vivían en campos de refuxiados, a maior parte en Sudán, a República do Congo, Somalia e Uganda. A situación non mellorou na actualidade.
ACTIVIDADES
1. Investigade sobre cada un dos acontecementos históricos resumidos. Todos teñen en común o esencial: xentes que ven obrigadas a abandonar os seus fogares para facer a súa vida noutras terras.
2. Pero todos son distintos porque son distintas as causas que os provocan. ¿Poderían ter outra solución? Se puidésemos dar marcha atrás á historia, ¿poderiamos contar eses acontecementos con outro final? Escollede un caso, estudalo a fondo e proponde as medidas que sería necesario tomar para cambiar o curso da historia.