Cando treme o planeta todos o facemos con el; especialmente porque os máis afectados adoitan ser os máis indefensos, os nenos. É o que sucedeu en Nepal, cuxa poboación infantil é o 40 % dos 28 millóns de habitantes. Por iso é polo que as autoridades piden axuda urxente para atender a un millón de nenos nepaleses.
06 may 2015 . Actualizado a las 08:14 h.«Hai 20 anos coñecín a un neno pequeno que traballaba no Himalaia que me preguntou: ??¿É o mundo tan pobre que non pode darme un xoguete ou un libro en lugar de forzarme a recoller unha arma ou unha ferramenta???» (Kailash Satyarthi)
O terremoto que afectou a Nepal o 25 de abril seguiu o mesmo patrón doutros dous igualmente grandes que tiveron lugar fai 700 anos. Trátase de enormes tremores que se producen na falla principal. Cando ten lugar un de gran magnitude, a tensión trasládase moito máis da zona segmento da falla na que ten lugar. Isto foi o que tamén ocorreu en 1344, cando se transferiu a tensión que levaba amoreándose desde 1255. E é o que sucedeu de novo, xa que estaba acumulándose esa tensión desde un terremoto aló polo 1934.
O que máis preocupa aos investigadores é que este sismo pode ser o primeiro de varios grandes movementos que se sucederán durante os vindeiros decenios. É probable que aínda se estea sumando máis tensión, e que agora non se liberou toda a que estaba concentrada. Así que poida que vexamos máis tremores deste tipo ao oeste e ao sur da falla nos próximos anos.
ONDAS SÍSMICAS
A enerxía que conteñen as ondas dun terremoto é maior preto da súa orixe; é dicir, do lugar onde ten lugar un movemento moi brusco entre dúas placas da cortiza terrestre. Ese punto pode estar a centos de quilómetros de profundidade con respecto á superficie e denomínase hipocentro. Existe outro punto da superficie terrestre situado xusto encima da orixe do terremoto. É o epicentro, onde adoitan ocorrer a maior parte dos danos.
A web do Instituto Xeolóxico de Estados Unidos (US Geological Survey) contén unha selección de animacións sobre fenómenos que suceden nos sismos, como os seguintes:
- Atenuación: cando tiras unha pedra a un estanque se forman ondas na superficie que se afastan do punto no que esa pedra entrou no auga, e son máis grandes ao principio e vanse reducindo a medida que se arredan. Esta diminución no tamaño coñécese como atenuación. As ondas sísmicas tamén se atenúan a medida que se afastan da orixe do terremoto (http://goo.gl/RbLZU1).
- Directividade: é un efecto da ruptura dunha falla no que o movemento do chan do terremoto na dirección de propagación da ruptura é máis forte que noutras direccións (http://goo.gl/ozPl8s).
EN TEMPO REAL
Na mesma web pódese ver un vídeo dun terremoto rexistrado o 28 de setembro de 2004 nunha estación sismolóxica situada na falla de San Andrés. A cámara forma parte dunha estación na que se recollen datos que axudan a comprender mellor o comportamento dos movementos do interior da Terra. Esta cámara rexistra unha imaxe cada 5 minutos ata que, se detecta movemento do chan, comeza a gravar continuamente (http://goo.gl/ozPl8s).
A escala de Richter
En 1935 o sismólogo estadounidense Charles Richter desenvolveu unha escala para medir a magnitude dos terremotos. Cada chanzo da escala multiplica por dez a forza do sismo. Nesta experiencia podes comprobalo.
- Necesítase un paquete de espaguetis de 0,5 quilogramos.
- Colle un espagueti e dóbrao coas mans ata que rompa. Observa a forza que aplicaches. Rexístrao nesta escala que vas estimar como de magnitude 5.
- Agora suxeita un conxunto de 30 espaguetis na man e dóbraos ata que rompan. Observa a forza que exerciches para rompelos nesta ocasión. Rexístrao como unha magnitude 6 na túa escala.
- Esta vez suxeita un grupo de 900 espaguetis na man e dóbraos ata que rompan. Observa a forza que aplicaches para rompelos. Rexístrao como unha magnitude 7 na túa escala.
- A magnitude das escalas que se utilizan para medir os terremotos son logarítmicas. Na de Richter en particular, o incremento dunha unidade na escala, como cando pasas de 6 a 7, representa un incremento de 10 veces na cantidade de movemento da superficie.
- Outras escalas sísmicas máis modernas elaboráronse partindo da de Richter. Unha delas é a sismológica de magnitude de momento. Baséase na medida da enerxía total que se libera nun terremoto. Foi presentada en 1979 por Thomas C. Hanks e Hiroo Kanamori como a sucesora daquela.
Experimenta coas ondas
1. Dispersa area sobre unha mesa. Cun martelo de goma dá golpes aos bordos da mesa suavemente. Cada golpe fará que a area salte no aire.
2. Agora despraza a area, afastándoa do lugar onde dabas golpes co martelo. Volve martelar. ¿Que sucede coa area? ¿Salta máis, igual ou menos que antes?